vita-info.nl - Voeding en Gezondheid

Atkins, the Zone, vetarm of mediterraan dieet?

Op 21/07/2008

Tot voor enkele jaren werden diëten die veel verzadigd vet en eiwitten bevatten door de gevestigde wetenschap afgedaan als riskant. Slecht voor het cholesterolgehalte, voor hart en bloedvaten, voor de nieren en de lever, zo zei men. Vanaf 2002 zijn er diverse onderzoeken uitgevoerd bij mensen met overgewicht met diëten bestaande uit extreem weinig koolhydraten, zoals Atkins’ fase 1 en en fase 2, of een meer gematigde versie met half zoveel koolhydraten als gebruikelijk. Eens kijken wat deze onderzoeken hebben opgeleverd en hoe de koolhydraatarme diëten presteren t.o.v. de andere diëten. Niet alleen wat betreft gewichtsvermindering maar ook: wat zijn de effecten op de risicofactoren voor hart- en vaatziektes?

Een grootschalig onderzoek onder jonge vrouwen (20-50 jaar) met overgewicht maar zonder diabetes vergeleek vier populaire Amerikaanse diëten die variëren in richtlijnen, waaronder het koolhydraatgehalte. Atkins , de Zone (40% koolhydraten met caloriebeperking), Learn (55-60% koolhydraten met caloriebeperking en Ornish (max. 10% vet zonder caloriebeperking waardoor dit dieet in de praktijk de meeste koolhydraten bevat). In dit één jaar durend onderzoek was het aantal mensen dat met het dieet ophielden erg laag, vermoedelijk vanwege de goede begeleiding en de betaling die de deelnemers ontvingen. Wel zie je dat de mensen zich maar gedeeltelijk aan de richtlijnen hielden. Vooral geldt dit voor de extreme Atkins en Ornish diëten. Toch zijn de praktische verschillen duidelijk. Na zes maanden waren de percentages koolhydraten van de totale calorieinname bijv.: Atkins 29,5%, Zone 43,7%, Learn 48% en Ornish 53%. De dagelijks geconsumeerde hoeveelheid verzadigd vet was toen gemiddeld respectievelijk 28 gram, 20 gram, 19 gram en 16 gram.
De gewichtsafname:

De percentages lichaamsvet waren na 12 maanden: Atkins -2,9%. Zone -1,3%, LEARN -1%, Ornish -1,5%.

Lees meer

Op dieet eenvoudig twee maal zoveel afvallen?

Door Adriaan Pruyssers

Op 11/07/2008

In van Adriaan

Een onderzoek waarbij onder begeleiding mensen met ernstig overgewicht gestimuleerd werden af te vallen lijkt te bewijzen dat het opschrijven van wat je eet wel bijzonder nuttig is: degenen die deze aanbeveling opvolgden vielen 8kg i.p.v. 4kg af.
Het onderzoek/de therapie was opgezet door Kaiser Permanente, de grootste zorginstelling van de VS. Van de 1700 deelnemers had het merendeel ernstig overgewicht (BMI>30) en hoge bloeddruk. Vanwege dit laatste was het dieet dat gevolgd diende te worden het Dash dieet waar de meesten zich echter niet precies aan hielden:gemiddeld at men 2,9 porties groente en fruit per dag. Niet slecht maar minder dan de helft van wat zou moeten. Naast het eten van veel groente en fruit, volkorenproducten en mager vlees moest men 180 minuten per week aan lichaamsbeweging doen – meestal wandelen- een voedingsdagboek bijhouden en wekelijkse groepsbijeenkomsten bijwonen. Na zes maanden was het gewicht met gemiddeld 5,8kg afgenomen. Het belangrijkste “lifestyle” kenmerk dat bepalend was of men 8 dan wel 4 kg was afgevallen was dus het bijhouden van het voedingsdagboek.

Het hoeft geen formeel dagboek te zijn. De daad van het opschrijven van wat je eet is voldoende. Het kan ook op een notitieblok of in e-mail of sms aan jezelf

zegt Dr. Keith Bachman van Kaiser Permanente.
Nu was dit geen dubbelblind onderzoek waarbij aan de helft opgedragen werd alles op te schrijven. Nee, iedereen werd verzocht het te doen. De meer gemotiveerden zullen zowel het dieet als de andere aanbevelingen nauwkeuriger hebben willen opvolgen waardoor het voedingsdagboek lang niet bepalend zal zijn geweest voor het verschil van 4kg. Toch denk ik dat het bijzonder nuttig is systematisch bij te houden wat je eet. Je wordt dan steeds met de neus op de feiten gedrukt.

AmericanJPreventive Medicine
News.Yahoo.
Science Daily

Tofu mogelijk slecht voor het denkvermogen van ouderen

Door Adriaan Pruyssers

Op 08/07/2008

In denkvermogen-dementie

Britse en Indonesische onderzoekers trachtten te achterhalen of er een verband bestaat tussen het eten van sojaproducten door ouderen en de kwaliteit van hun geheugen en andere cognitieve vaardigheden. Het is namelijk zo dat volgens bepaalde theoriën en laboratoriumonderzoeken te verwachten is dat een dieet rijk aan fyto-oestrogenenen zoals aanwezig in tofu bescherming zou moeten bieden tegen dementie. Echter, een eerder Amerikaans onderzoek liet een duidelijk verband zien tussen een hoge tofuconsumptie op middelbare leeftijd en verminderd denkvermogen op latere leeftijd. Bovendien mat men na overlijden een geringer hersenvolume bij de mensen die veel tofu hadden gegeten wat op hersenatrophie kan wijzen.
In dit nieuwe onderzoek onder Javanen bleek min of meer hetzelfde: ouderen die veel tofu eten hebben een slechter geheugen (circa -18%). Het gekke is dat een andere sojaproduct, tempé, juist goed lijkt te zijn voor het geheugen (+12%). Onderzoekster professor Hogervorst meent dat dit te danken is aan het hoge foliumzuurgehalte van tempé:

Het kan zijn dat de interactie tussen hoge gehaltes van zowel foliumzuur als fyto-oestrogenen beschermen tegen cognitieve achteruitgang.

Of dit het doorslaggevende verschil is – de twee sojaproducten verschillen nogal wat betreft structuur en productiewijze – is niet zeker maar goed mogelijk. Het belang van foliumzuur voor het behoud van het denkvermogen is al vaak aangetoond. Zie B-vitamine en achteruitgang denkvermogen
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18583909
BBC Health

Vet en borstkanker

Door Adriaan Pruyssers

Op 25/06/2008

In borstkanker, kanker, van Adriaan

Als onderdeel van de Amerikaanse zogenaamde “Nurses’ Health Study” werd gekeken of de vetinname van belang is voor het risico op borstkanker. Van 88795 vrouwen werd door ingevulde vragenlijsten in 1980, 1984, 1986 en 1990 vastgesteld wat de gemiddelde vetinname was. In de loop van veertien jaar kregen 2956 vrouwen borstkanker. Degenen die 20% of minder van de calorieën uit vet haalden hadden 15% meer risico gelopen borstkanker te krijgen dan degenen waarvan de voeding voor 30,1%-35% uit vet bestond, bij dezelfde totale calorie-inname. Verder werd berekend dat bij een 5% stijging van de vetinname t.o.v. de koolhydraat- en eiwitinname (dus circa 30 gram meer vet en 60 gram minder koolhydraten en eiwitten) er 4% minder borstkanker voorkwam. Onderverdeeld naar verschillende soorten vet waren er geen opzienbarende verschillen. Meervoudig onverzadigd vet kwam iets gunstiger uit de bus dan andere soorten vet maar dit kan aan het mogelijk meer eten van salades gelegen hebben door de mensen die veel van dit soort vetten gebruiken. (JAMA abstracts, 1999)
Een ander, Frans, onderzoek vond een ander verband. Niet tussen

Lees meer

Knoflook

Door Adriaan Pruyssers

Op 17/06/2008

In atherosclerose, kanker, van Adriaan

Knoflook wordt al sinds mensenheugenis beschouwd als een voedingsmiddel met geneeskrachtige eigenschappen. Zo bestaan er talrijke verwijzingen door Egyptenaren naar geschreven en gebeitelde bronnen die de waarde weergeven van knoflook als middel om kracht en uithoudingsvermogen te ontwikkelen. Niet alleen de werkman at graag knoflook ook de Egyptische elite liet zich de groente goed smaken. Zelfs in het graf van farao Toetanchamon vond men tussen al het goud dat er blonk teentjes knoflook. Of dit bijgedragen heeft aan de conservering van zijn stoffelijk overschot, lijkt mij onwaarschijnlijk, maar in een Egyptisch handboek voor arts en apotheker, de Codex Ebers [ ca. 1500 v.Chr.] vond men wel meer dan twintig recepten op basis van knoflook die o.a. gebruikt werden bij infecties, hoofdpijn, darmparasieten, hoge bloeddruk en kwaadaardige tumoren.
Sinds die tijd tot op de dag van vandaag wordt knoflook zowel inwendig als uitwendig gebruikt als middel tegen infectieziektes. In WO2 nog op grote schaal door de Russen toen penicilline nog slechts beperkt voorradig was. Momenteel wordt in de biologische landbouw knoflookpoeder als alternatief voor andere antibiotica gebruikt.

De chemie van knoflook is complex en veel moet er nog over ontdekt worden. De belangrijkste geneeskrachtige stoffen lijken de zwavelhoudende aminozuren te zijn. Alliine is hiervan de bekendste. Dit ondergaat na het pletten of persen een reactie met het aanwezige alliinase waarna allicine ontstaat. Deze allicine kan weer veranderen in stoffen als ajoenes, vinyldithiines, oligosulfides en polysulfides. Verschillende bereidingswijzen brengen verschillende actieve stoffen in het lichaam. Hetzelfde geldt voor de verschillende soorten supplementen. Zo bestaan er gevriesdroogde, geurarme knoflookextracten (Pure-Gar en Kwai) die met name het originele alliine bevatten en nog het meest op rauwe knoflook lijken. Andere extracten zoals maceraat en Allimax bevatten vooral allicine en de Japanse gerijpte knoflookextracten (Kyolic) bevatten de stoffen die weer uit de allicine zijn getransformeerd.

Cholesterol
Het meeste onderzoek is uitgevoerd op het gebied van hart- en vaatziektes.

Lees meer

Vitamine C intraveneus bij kanker

Door Adriaan Pruyssers

Op 17/06/2008

In kanker, van Adriaan

In de jaren 70 en 80 was er een felle discussie in de medische wetenschap of hoge doses vitamine C een goede therapie was bij kanker. De best uitgevoerde onderzoeken onder terminale kankerpatiënten toonden weinig of geen effect en de therapie was daarmee afgedaan. Na onlangs onderzoek in opdracht van de Amerikaanse overheid te hebben uitgevoerd naar vitamine C bekeek een team gerespecteerde wetenschappers deze kwestie opnieuw. Het was hen opgevallen dat de onderzoeken met positieve resultaten (die van Linus Pauling en Cameron) destijds zowel orale als intraveneuze toediening van vitamine C gebruikten terwijl in de onderzoeken die geen verbeteringen te zien gaven de patiënten alleen oraal (door de mond) hoge doses vitamine C gekregen hadden. De onlangs uitgevoerde experimenten toonden aan dat bij 10 gram vitamine C intraveneus het gehalte in het bloed tijdelijk meer dan 25 keer hoger is dan na orale inname van 10 gram vitamine C. Hierna voerde men laboratoriumtests uit op kankercellijnen en op gezonde cellen. Het bleek dat bij concentraties die in het lichaam alleen te bereiken zijn d.m.v. intraveneuze toediening vitamine C kankercellen doodt in vijf van de negen kankercellijnen (d.m.v. de aanmaak van waterstofperoxide) terwijl bij geen enkele concentratie gezonde cellen werden aangetast. (PNAS, 2005; Medline Plus, 2005) Dergelijk laboratoriumonderzoek wil nog lang niet zeggen dat i.v. vitamine C bij kanker helpt. Echter, verschillende artsen hebben kankerpatiënten de afgelopen 20 jaar behandeld met deze therapie. Zie o.a.http://www.doctoryourself.com/riordan1.html. Hopelijk zal de gevestigde wetenschap de geclaimde gunstige resultaten kunnen bevestigen.

Update 31-10-2008: Proeven met muizen lieten recentelijk een sterke tumorreducerend effect zien door i.v. vitamine C. In de studie, gepubliceerd in het gerenommeerde PNAS toonde men aan dat door zeer hoge concentraties vitamine C er waterstofperoxide ontstond in het extracellulaire vloeistof maar niet het bloed. Deze H2O2 (waterstofperoxide) doodt kankercellen.
Echter, een fase 1 onderzoek bij mensen met terminale kanker kwam met tegenvallende resultaten: geen genezing of gedeeltelijke remissie door i.v. vitamine C. De onderzoekers achten intraveneuze vitamine C mogelijk wel bruikbaar als onderdeel van een combinatietherapie maar niet als stand-alone therapie bij soortgelijke kankerpatiënten. De veiligheid van de therapie kon wel worden vastgesteld. (Annals of Oncology, 2008).

Update 4-1-2013: In Duitsland gaf men 53 vrouwen met borstkanker, die hiervoor kort tevoren waren geopereerd, intraveneuze vitamine C (7,5 gram per keer gedurende vier weken) om te kijken of dit de ernst van de bijwerkingen kon verminderen. Men werd namelijk ook behandeld met chemotherapie en bestralingen. Vergeleken met circa 80 vergelijkbare vrouwen die alleen de standaardbehandelingen kregen was dit het geval. De ernst van de bijwerkingen zoals misselijkheid, verlies van eetlust, vermoeidheid, depressiviteit, slaapstoornissen, duizeligheid en bloedingen was twee keer groter in de controlegroep dan in de groep die de IV vitamine C had gekregen.
In Vivo December 2011 vol. 25 no. 6 983-990

Extra antioxidanten bij chemotherapie

Door Adriaan Pruyssers

Op 17/06/2008

In kanker, van Adriaan

Het is de vraag of extra antioxidanten – zoals vitamines C en E – gerust in hoge doseringen genomen kunnen worden tijdens een chemokuur. Enkele maanden geleden kwamen oncologen in het nieuws (zie Nova)* die beweerden dat dergelijke aanvullende therapieën nadelig kunnen uitpakken. In wetenschappelijke kringen is hier debat over. Antioxidanten neutraliseren de vrije radicalen die juist een onderdeel zijn van het werkzame aspect van menige chemotherapie en kunnen aldus contraproductief werken, zo luidt een opinie. De voorstanders menen juist dat de antioxidanten de nadelige toxische effecten verminderen waardoor minder vaak de kuur onderbroken hoeft te worden of de doses medicijnen verlaagd vanwege te sterke giftigheid.

Om te trachten wat meer helderheid in deze kwestie te krijgen zetten een groep wetenschappers 19 eerdere onderzoeken op een rijtje. In deze, vaak kleinschalige, studies werden de volgende antioxidanten getest in combinatie met cytostatica: vitamine A (2), vitamine C (1), intraveneus glutathion (7), antioxidantencomplex zoals vitamines C +E + selenium (2), melatonine (4), vitamine E (1), n-acetylcysteine (1) en ellaginezuur uit frambozen(1). Geen enkele van deze onderzoeken liet een nadelige effect zien op de effectiviteit van de cytostatica dwz op de overlevingsduur of de tumorrespons. Veel studies rapporteerden juist positieve effecten op deze twee criteria. Ook zag men in de meeste onderzoeken minder nadelige bijwerkingen bij degenen die de antioxidant hadden gekregen dan bij de degenen uit de controlegroep. Slechts in één onderzoek met 50000 ie vitamine A per dag waren de giftige bijwerkingen in de vitamine A groep groter. In dit onderzoek met leukemiepatiënten was de respons echter wel beter in de vitamine A groep, zij het niet statistisch significant.

Positieve resultaten dus met extra antioxidanten al moet benadrukt worden dat deze 19 onderzoeken tamelijk klein van opzet waren en de problematiek complex is> meer onderzoek graag.

(http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17367938

http://www.nutraingredients-usa.com/news/ng.asp?id=76048-antioxidants-chemotherapy-interactions

Ortho, 2 2008)

*In deze aflevering van Nova komt ook de therapie van dr. Gorter en zijn Keulse kliniek ter sprake. Hier een filmpje over de ex-wielrenner Teun van Vliet en zijn recente behandeling in die kliniek. ( Evt. links onder algemeen klikken)