Volgens een groot Engels bevolkingsonderzoek hebben gebruikers van het supplement glucosamine minder kans op dementie. Dergelijk onderzoek kan geen oorzaak en gevolg relaties bewijzen maar gezien de bijzondere grootte en kwaliteit van het onderzoek is de kans groot dat er meer aan de hand is dan een toevallige associatie.
Glucosamine wordt doorgaans gebruikt om artrose te verlichten. De laatste 15 jaar blijkt steeds uit onderzoek dat gebruikers goed scoren bij veel voorkomende ernstige aandoeningen. Zo krijgen ze minder vaak een hartaanval, minder longkanker en leven langer dan vergelijkbare niet-gebruikers. Ook is vastgesteld dat glucosamine een licht ontstekingsremmende werking heeft, een gunstige invloed kan hebben op het microbioom in de darmen en invloed heeft op de glucosestofwisseling waardoor het een klein beetje werkt als calorierestrictie. Daarom kwam men op de gedachte ook eens te kijken of er een verband is met dementie. Lees verder “Biedt glucosamine bescherming tegen dementie?”
De pruikzwam (Hericium erinaceus) is een schimmel waarvan het vruchtlichaam een eetbare paddenstoel is. In China wordt het al lang als een geneeskrachtige paddenstoel gezien die o.a. voorgeschreven wordt voor spijsverteringsproblemen en ter versterking van het immuunsysteem. Momenteel staat pruikzwam – ook bekend onder de naam lion’s mane – in de belangstelling voor het behoud van het denkvermogen omdat het stoffen bevat die de aanmaak van neurotrofines, zoals BDNF en zenuwgroeifactor, stimuleren. Er zijn inmiddels 3 onderzoeken uitgevoerd met extracten van de zwamvlokken, het vruchtbeginsel en de paddenstoel van de pruikzwam bij mensen die last hadden van achteruitgang van het denkvermogen. De eerste studie werd in 2009 gepubliceerd en vond in Japan plaats. De conclusie luidt: Lees verder “Lion’s mane (pruikzwam) en denkvermogen”
Voeding is een cruciale speler bij het handhaven van een goede hersenfunctie met toenemende leeftijd. Veel voedingscomponenten kunnen de moleculaire mechanismen beïnvloeden waarvan wordt gedacht dat ze bijdragen aan achteruitgang van het denkvermogen, waaronder oxidatieve stress, neuro-inflammatie – vaak een ontstekingsreactie in de hersenen – en verminderde doorbloeding door achteruitgang van de toestand van de bloedvaten. Verschillende onderzoeken hebben zelfs een beschermende rol gesuggereerd van bepaalde voedingsstoffen en voedingsbestanddelen (bijv. Omega-3-vetzuren, B-vitamines, polyfenolen en carotenoïden uit plantaardige voedingsmiddelen). Hierover hebben we dan ook al veel artikelen gepubliceerd. Ook voedselgroepen (bijv. groente en fruit) en voedingspatronen bijv. het Mediterraan dieet, het Dash dieet dat is ontwikkeld tegen hoge bloeddruk en het MIND dieet, dat het beste van deze twee diëten probeert te combineren worden onderzocht op een beschermende werking tegen dementie. Ook staan ketogene diëten met middelange keten vetzuren (kokosolie) in de belangstelling. Het meeste van het tot dusver beschikbare bewijs met diëten en groepen voedingsmiddelen is echter observationeel en vaak inconsistent en gefragmenteerd. Een deel van deze inconsistenties kan te wijten zijn aan verkeerde rapportage van fouten die inherent zijn aan de voedsel intake-onderzoeken die vaak worden gebruikt. Ook kan het zijn dat deze diëten voedingmiddelen bevatten die minder gunstig zijn dan wordt gedacht. Omdat dit dan gecombineerd wordt met andere voedingsmiddelen is het lastig te achterhalen welke dit zijn. Aan de andere kant zijn op biomarkers gebaseerde onderzoeken, die minder vatbaar zijn voor meetfouten, meestal beperkt zijn tot slechts enkele kandidaat-biomarkers. De studie waarover ik het hier wil hebben analyseerde de relatie tussen het metabolisme van voedingscomponenten, de darm-microbiota, het endogene metabolisme en cognitieve stoornissen. Lees verder “Voedingsmiddelen en dementie”
[ Bijgewerkt op 15-9-2022] Dit Amerikaans onderzoek levert nieuw bewijs dat dagelijkse multivitamine-suppletie de cognitieve functie bij oudere vrouwen en mannen ten goede kan komen, en de multivitamine-effecten kunnen meer uitgesproken zijn bij deelnemers met hart- en vaatziekten. Men vond in deze placebo-gecontroleerde onderzoek geen effect van de dagelijkse inname van een geconcentreerd cacao-extract. Lees verder “Multivitamine, maar niet cacao, vermindert achteruitgang denkvermogen”
Een eiwitarm dieet zou mogelijk bij kunnen dragen aan het ontstaan van achteruitgang van het denkvermogen en dementie. Er bestaan aanwijzingen hiervoor die komen uit epidemiologische (bevolkings-) onderzoeken. Nu zijn de eerste dierproeven gepubliceerd die duidelijke verbeteringen op het gebied van cognitie lieten zien met toediening van een mengsel van aminozuren om dit eiwittekort op te heffen.
Bevolkingsonderzoeken
Een Amerikaans onderzoek uit 2012 liet zien dat bij een dieet met een hoog percentage koolhydraten er meer cognitieve achteruitgang of dementie werd geconstateerd dan bij een dieet met een hoog percentage vet of een hoog percentage proteïne. De 937 deelnemers, die bij aanvang tussen de 70 en 89 jaar oud waren en bij wie nog geen sprake was van milde cognitieve achteruitgang of dementie, werden ongeveer 3½ jaar gevolgd. In dit onderzoek leek een hoog vetgehalte nog meer bescherming te bieden (54% in de hoogste ‘vetgroep’) dan een hoog eiwitgehalte (21%). Een hoog koolhydraatgehalte liet in dit onderzoek een 89% hoger risico zien op het krijgen van de diagnose milde cognitieve stoornis of dementie.
Een Australisch onderzoek uit 2018 ging anders te werk. De 541 proefpersonen waren wat jonger, geestelijk gezond en hadden geen diabetes. Ook bij hen werd zo nauwkeurig mogelijk vastgesteld wat hun dieet was. Er werd vooral gekeken naar het proteïne- en vezelgehalte van de voeding. Bij iedereen werd het plasma amyloid-bètagehalte vastgesteld en bij een groot deel ook het gehalte van deze stof in de hersenen. Een hoog gehalte van deze stof wordt in verband gebracht met Alzheimer. Het bleek dat mensen met een eiwitrijk dieet veel lagere gehaltes hadden. Als de mensen in 3 groepen werden ingedeeld voor wat betreft de hoeveelheid eiwit in de voeding dan was de kans op een hoog amyloid bètagehalte 12 keer groter bij een laag eiwitgehalte t.o.v. een hoog eiwitgehalte. In de middengroep kwam een hoog amyloid-bètagehalte nog altijd 8 keer vaker voor dan in de hoog proteïnegroep.
Een recente studie met oudere volwassenen liet verbeteringen zien in het denkvermogen door suppletie met het cholinesupplement citicoline.
Cytidine 5-difosfocholine (citicoline) bestaat uit ribose, pyrofosfaat, cytosine en choline. Het is een endogeen (lichaamseigen) tussenproduct in de biosynthese van structurele membraanfosfolipiden en hersenacetylcholine. Het vormt onderdeel van het Bredesen protocol voor verbetering van het denkvermogen. Deelnemers waren 100 mensen bij wie op zijn minst enige achteruitgang van het denkvermogen was vastgesteld maar bij wie (nog) geen Alzheimer was geconstateerd. De gemiddelde leeftijd was 65 jaar. De helft kreeg gedurende 12 weken 500 mg citicoline per dag en de anderen een placebo. Vooraf en na afloop werden allerlei cognitieve tests gedaan die de kwaliteit van het geheugen en andere aspecten van het denkvermogen vaststelde. Op twee van deze testen scoorden de mensen die het supplement hadden gekregen beduidend beter dan de mensen uit de placebogroep.
De test uit figuur 2 beoordeelde diverse aspecten van het korte termijngeheugen.
“Composite memory” scores verbeterden sterker in de citicolinegroep. Het is overigens normaal dat mensen, als er geen veranderingen zijn opgetreden, de tweede keer iets beter scoren bij dergelijke testen omdat men het al eerder heeft gedaan.
