Statines – cholesterolverlagende medicijnen zoals atorvastatine (Lipitor), simvastatine (Zocor) en rosuvastatine (Crestor) – verlagen het risico op cardiovasculaire gebeurtenissen bij een grote groep mensen. Met name bij mannen van middelbare leeftijd met diverse risicoverhogende factoren. Het is onduidelijk of het positieve effect van statines op de bloedvaten moet worden toegeschreven aan de cholesterolverlagende werking of op de vermindering van ontstekingsfactoren. Waarschijnlijk heeft een verhoogd c-reactief proteïne (CRP) gehalte, als indicator van chronische lichte aderontsteking, een sterkere voorspellende waarde dan cholesterolgehaltes voor zowel toekomstige hart-en vaatproblemen als het mogelijke nut van statines. Statines zijn niet zonder bijwerkingen. Vermoeidheid, spierklachten en spierafbraak zijn de best gedocumenteerde klachten. Ook een verhoogd diabetesrisico bij gebruik van statines – vooral Crestor – is bekend.

Deze nadelige bijwerkingen worden in verband gebracht met de remming door statines van de lichaamseigen aanmaak van co-enzym Q10, een belangrijke stof die betrokken is bij de energieproductie in de cellen. In een dubbelblind onderzoek met mensen die statines gebruikten en last hadden van spierklachten kreeg de ene groep 100 mg co-enzym Q10 per dag en de andere groep 400 IE vitamine E. In de co-enzym Q10 groep was de spierpijn in 40% van de gevallen na een maand verminderd. Ernstige pijn die zodanig was dat ze de dagelijkse bezigheden belemmerde verminderde in 38% van de gevallen. In de vitamine E groep was er geen noemenswaardige verandering opgetreden. ( Am J Cardiol. 2007 May 15;99(10):1409-12.)
Niet alle dergelijke kortdurende onderzoeken met coQ10 laten dezelfde gunstige resultaten zien. Aangezien het nadelige effect van de coQ10 verlaging door statines vaak pas na lange tijd door spierafbraak tot uiting komt is het waarschijnlijk dat de spieropbouw (of verminderde spierafbraak) door extra coQ10 ook pas na enige tijd merkbaar wordt. Andere, nog onbekende, factoren kunnen bovendien ook van invloed zijn.
In een andere studie werd onderzocht of extra co-enzym Q10 een gunstig effect heeft op de werking van de bloedvaten bij diabetes met endotheeldysfunctie (verminderde vaatcelafhankelijke vaatverwijding) die statines gebruikten. De proefpersonen kregen 200 mg co-enzym Q10 per dag of een placebo, gedurende 12 weken. Het gehalte in het bloed van deze voedingsstof steeg door de suppletie met de factor 2,7. Het bleek dat de vaatverwijding (FMD), met als gevolg een betere doorbloeding, verbeterde door de coQ10.
De gemeten verbetering vertaalt zich in een 10%-25% lager cardiovasculair risico in deze patiënten.
Diabetes Care, 2009. “Coenzyme Q10 improves endothelial dysfunction in statin-treated type-2 diabetic patients”
S.J. Hamilton, G.T. Chew, G.F. Watts
gerelateerd Vitamine D tegen spierzwakte door statines