Er zijn opmerkelijk weinig onafhankelijke klinische onderzoeken met mensen die het effect van kunstmatige zoetstoffen op het metabolisme of op het ziekterisico hebben bestudeerd. In 2020 is er echter een belangrijk onderzoek uitgevoerd – deels in Nederland – dat aantoonde dat de veelgebruikte zoetstof sucralose hoogstwaarschijnlijk het risico op diabetes sterk vergroot.
Uit sommige bevolkingsonderzoeken lijkt een relatie te bestaan tussen het gebruik van kunstmatige zoetstoffen in “light” en het risico op diabetes. De vraag is d.m.v. welk werkingsmechanisme dit zou moeten gebeuren. Een theorie wordt de ‘ontkoppelingshypothese’ genoemd. Het loskoppelen van zoete smaak van energieontvangst leidt tot een verzwakking van geconditioneerde reacties op zoete smaak . In dit geval wordt verondersteld dat de door zoetheid veroorzaakte geconditioneerde reacties, zoals het vrijkomen van incretines, die helpen bij het reguleren van het glucosemetabolisme, worden verminderd, wat leidt tot de daaropvolgende ontwikkeling van glucose-intolerantie.
In deze studie wilden men de hypothese van ontkoppeling van zoet bij mensen testen. Vijfenveertig gezonde jong volwassen mensen werden willekeurig toegewezen om: (1) dranken gezoet met sucralose (zoet ontkoppeld van calorieën ), (2) dranken gezoet met sucrose (gezoet gekoppeld aan calorieën – suiker), of (3) dranken gezoet met sucralose en gecombineerd met maltodextrine (een koolhydraat. Dit is de Combogroep) te consumeren. Orale glucosetolerantietests ,bloedafnames, sensorische tests en neurobeeldvormingtesten werden uitgevoerd voor en nadat de deelnemers zeven van de aan hen toegewezen dranken hadden geconsumeerd gedurende 2 weken in het laboratorium. Daarnaast was er een vergelijkbaar onderzoek onder adolescenten. Men kwam dus 7 keer naar het laboratorium en kreeg daar elke keer 1 frisdrank dat 0,06 gram (60 mg) sucralose kon bevatten. Volgens de EFSA is de veilige dagdosering maximaal 15 mg per kg lichaamsgewicht.
Uit de resultaten bleek dat de insulinerespons erg versterkt was in de Combogroep. De combinatie van sucralose met koolhydraten laat een duidelijke verslechtering zien in de gevoeligheid voor insuline. Dit blijkt o.a. uit onderstaande grafieken.
Men had niet verwacht dat juist de combogroep zulke nadelige resultaten zouden laten zien. In de praktijk wordt sucralose meestal gecombineerd met koolhydraten. Dus dat is geen goed nieuws.
“De resultaten van onze studie tonen aan dat het consumeren van sucralose met, maar niet zonder een koolhydraat, het glucosemetabolisme snel verstoort. Meer specifiek zagen we bij gezonde menselijke volwassenen een verminderde insulinegevoeligheid en een verminderde respons van de hersenen op sucrose na consumptie van zeven 355 ml dranken gedurende twee weken, terwijl er geen veranderingen werden waargenomen na gelijke consumptie van dranken met sucralose, sucrose of maltodextrine alleen. Deze resultaten ondersteunen de zoete ontkoppelingshypothese niet. Ze suggereren eerder dat de consumptie van sucralose het metabolisme van gelijktijdig geconsumeerde glucose verandert om snel schadelijke effecten op de metabole gezondheid te veroorzaken. Aangezien de omvang van deze blootstelling zeer waarschijnlijk wordt ervaren in een natuurlijke omgeving, leveren onze resultaten bewijs dat kunstmatige zoetstofconsumptie bijdraagt aan de toename van de incidentie van verminderde glucosetolerantie (pre-diabetes en diabetes).”
De tussentijdse bevindingen waren zo ongezond voor de deelnemers dat men besloot de adolescentenstudie voortijdig te beëindigen.:
“Op basis van onze bevindingen bij de volwassenen namen we contact op met de Commissie Menselijk Onderzoek van Yale en zij adviseerden om de inschrijving voor de studie bij adolescenten te stoppen om de gegevens te onderzoeken op bijwerkingen. We ontdekten dat de HOMA-IR 1 niveaus stegen van <3,5 naar >12,9 bij 2 van de 3 deelnemers in de Combo-groep. Deze stijging werd veroorzaakt door een stijging van de nuchtere bloedplasma-insulinespiegels (figuur 2B). We rapporteerden dit ongewenste voorval aan de Human Investigations Committee, die beëindiging van de studie adviseerde. “
Omdat volgens de onderzoekers uit de metingen blijkt dat de “ontkoppelingstheorie” niet klopt als werkingsmechanisme kun je niet veronderstellen dat hetzelfde nadelige effect geldt voor andere zoetstoffen die geen of bijna geen calorieën bevatten. Alhoewel ik geen exact vergelijkbaar onderzoek hierover heb gevonden vermoed ik dat acesulfaam-k wel eens hetzelfde effect zou kunnen hebben.
1)Homa-ir is een meting van glucose en insuline waarbij een voorspelling wordt gegeven op het krijgen van insuline resistentie, pre-diabetes en diabetes type 2. De berekening is nuchter glucose (mmol/L) maal insulinegehalte gedeeld door 22,5. Een cijfer rond de 1 is goed. Bij een cijfer van 12 is er sprake van ernstige insulineresistentie.
Short-Term Consumption of Sucralose with, but Not without, Carbohydrate Impairs Neural and Metabolic Sensitivity to Sugar in Humans.Dalenberg JR, Patel BP, Denis R, Veldhuizen MG, Nakamura Y, Vinke PC, Luquet S, Small DM. Cell Metab. 2020 Mar 3;31(3):493-502.e7. doi: 10.1016/j.cmet.2020.01.014. PMID: 32130881; PMCID: PMC7784207.
Gerelateerd: “Light”, gewogen en te licht bevonden
Delen.