Onlangs is een grondig literatuuronderzoek gepubliceerd naar de effecten van verschillende voedingsstoffen op vermoeidheid, een veelvoorkomend symptoom bij diverse aandoeningen. Het artikel behandelt de resultaten van 60 studies die de effecten van verschillende voedingsstoffen op vermoeidheid hebben onderzocht, waaronder Co-enzym Q10, L-carnitine, zink, methionine, nicotinamide adenine dinucleotide (NAD), en de vitamines C, D en B. Van deze studies toonden er 50 significante voordelen aan van de supplementen op vermoeidheid, zoals geïllustreerd in de bovenstaande grafiek. De meeste aandacht ging uit naar Co-enzym Q10, L-carnitine, vitamines C en D, en de focus van deze samenvatting ligt op de gewone orale toediening van deze supplementen.

Vitamines

Multiple sclerose
Verschillende studies hebben de effecten van orale suppletie met vitamines op vermoeidheid bij mensen met verschillende medische aandoeningen  onderzocht . Vermoeidheid is het meest voorkomende symptoom van Multiple Sclerose (MS), dat tot 90% van de mensen met MS treft en vaak als eerste symptoom wordt gemeld door patiënten voorafgaand aan de diagnose. Bovendien wordt gesuggereerd dat vermoeidheid bij MS-patiënten ernstiger en invaliderend is dan bij gezonde controles en anderen met chronische ziekten. De toediening van thiamine (vitamine B1) bij MS-patiënten voor de behandeling van vermoeidheid is o.a. onderzocht d.m.v. dagelijkse orale toediening van 400 mg sulbutiamine, een synthetische verbinding die twee thiaminemoleculen bevat, gedurende twee maanden. Dit bleek effectief te zijn bij de behandeling van vermoeidheid bij MS. Het effect werd echter alleen waargenomen bij patiënten die ziekte-modificerende behandeling kregen, maar niet bij patiënten die dat niet deden . Bovendien is het effect van Alfacalcidol (1 a-hydroxycholecalciferol), een synthetisch analoog van vitamine D, op MS-gerelateerde vermoeidheid onderzocht . Dit verlaagde de gemiddelde score op de Fatigue Impact Scale (FIS) in vergelijking met placebo en verbeterde de kwaliteit van leven bij patiënten met MS .

IBD

De gunstige werking van hoge doses orale thiamine  (vitamine B1) (600-1800 mg/dag) op chronische vermoeidheid bij patiënten met inflammatoire darmziekte (IBD) is aangetoond na 4 weken behandeling .

Vitamine D

Van vitamine D-toediening is ook gemeld dat het in verband wordt gebracht met verbetering van vermoeidheid bij verschillende populaties. Wekelijkse toediening van 50.000 IE vitamine D3 aan patiënten met juveniele systemische lupus erythematosus (SLE) verbeterde veel aspecten van vermoeidheid.

Vitamine C is onderzocht bij zwaarlijvige volwassenen die een afslankprogramma met lichaamsbeweging volgden. Er werd gemeld dat 500 mg per dag orale vitamine C gedurende vier weken beter was dan placebo o.a. wat betreft het verlagen van de vermoeidheidsscores.

Co-enzym Q10 en NADH

Van CoQ10 en NADH, enzymen waarvan vooral de eerste een veelgebruikt voedingssupplement is  met hartbeschermende effecten, is aangetoond dat ze vermoeidheidssymptomen  verlichten.  CVS (chronisch vermoeidheidssyndroom en fibromyalgie zijn geassocieerd  met deficiënties van CoQ10 en NADH, die beide een cruciale rol spelen in de mitochondriale ATP-productie en homeostase van het cellulaire metabolisme. Terwijl mitochondriaal falen de snelheid van ATP-synthese verlaagt, verhogen CoQ10 en NADH de cellulaire ATP-productie via mitochondriale oxidatieve fosforylering. Er werd in een studie een klinische verbetering van vermoeidheidssymptomen aangetoond na het starten van orale suppletie met NADH (20 mg /dag) of CoQ10 (200 mg/dag) bij patiënten met CVS. Ook blijkt uit een ander onderzoek dat toediening van NADH effectief is bij het beheersen van CVS-symptomen. In die studie   werd 10 mg NADH toegediend aan CVS-patiënten gedurende een periode van 4 weken. Niettemin, een RCT-onderzoek (randomized controlled trial dwz met controle-placebogroep) naar 150 mg/dag CoQ10-behandeling gedurende twee maanden bij CVS-patiënten bracht geen significante verbeteringen aan het licht.

Oxidatieve stress en mitochondriale disfunctie blijken een belangrijke rol te spelen in de pathogenese van fibromyalgie. Bovendien is gevonden dat antioxidante eiwitten, waaronder catalase en superoxide dismutase (SOD), verminderd zijn in fibromyalgie. Vanwege het belang van Co-enzym Q10 bij deze processen is het van nut bij deze aandoening. Over dit onderwerp heb ik al twee artikelen voor deze website geschreven. Zie hier en hier.

MS is een chronische inflammatoire aandoening  die gepaard gaat met vermoeidheid en depressie.  CoQ10, zo wordt gedacht, vermindert  pro-inflammatoire cytokines en beschermt de hersencellen en neuronen tegen centrale neurotoxische schade. Daarom is het effect van CoQ10-toediening op vermoeidheid bij patiënten met MS onderzocht. Een studie rapporteerde een grotere vermindering van vermoeidheid op de schaal van de ernst van de vermoeidheid in de CoQ10-groep (500 mg/dag gedurende 12 weken) dan in de placebogroep.

Co-enzym Q10 is ook nog onderzocht bij andere aandoeningen die gepaard gaan met chronische vermoeidheid. Ik verwijs naar de artikelen Co-enzym Q10 tegen vermoeidheid en Co-enzym Q10 samen met alfa-liponzuur bij long COVID

L-Carnitine
L-Carnitine, een aminozuur essentieel voor energievoorziening, bleek effectief bij het verminderen van zowel mentale als fysieke vermoeidheid bij ouderen. De verschillende vormen, waaronder L-carnitine tartraat, acetylcarnitine en propionylcarnitine, vertoonden kleine verschillen in effectiviteit, met positieve resultaten in verbeteringen van cognitieve status, fysieke functies, en andere gerelateerde aspecten.

L-carnitine werd ook vergeleken met testosteron bij de behandeling van verouderingsverschijnselen bij mannen. Proefpersonen kregen testosteron undecanoaat 160 mg/dag of propionyl-L-carnitine 2 g/dag plus acetyl-L-carnitine 2 g/dag. Beide behandelingen verminderden de score op de vermoeidheidsschaal na 3 maanden significant en toonden significante resultaten voor de behandeling van mannelijke verouderingssymptomen.

Carnitine is ook onderzocht bij kankerpatiënten waarbij de vermoeidheidsklachten o.a. het gevolg zijn van de behandeling. Sommige onderzoeken lieten vermindering van vermoeidheid zien terwijl andere studies geen verbeteringen lieten zien.

Nutrient Therapy for the Improvement of Fatigue Symptoms. Barnish, M.; Sheikh, M.; Scholey, A. Nutrients 2023, 15, 2154. https://doi.org/10.3390/nu15092154

Gerelateerd: Co-enzyme Q10 bij fibromyalgie; psychische klachten

Co-enzym Q10 bij fibromyalgie

Co-enzym Q10 tegen vermoeidheid

Co-enzym Q10 samen met alfa-liponzuur bij long Covid

Thiamine tegen vermoeidheid door colitis en Crohn

Magnesium bij het chronisch vermoeidheidssyndroom

Arginine met vitamine C bij long Covid

 

Delen.