In de grootste klinische studie tot dusver verminderde suppletie met vitamine D gevorderde (uitgezaaide of fatale) kanker, met de sterkste risicoreductie bij personen met een normaal gewicht.

Aan dit Amerikaanse onderzoek deden 25871 mensen mee. De mannen moesten ouder zijn dan 50 jaar en de vrouwen ouder dan 55. De gemiddelde leeftijd was 67 jaar. Het gemiddelde aanvangsgehalte van vitamine D was voor Nederlandse begrippen redelijk hoog, 77 nmol/L. De VS ligt veel zuidelijker dan Nederland met meer zonneschijn en 43% gebruikte vitamine D supplementen. Dit mocht men tot een maximum van 800 IE vitamine D per dag blijven doen. De helft kreeg nu 2000 IE vitamine D3 per dag en de anderen een placebo. Ze werden gemiddeld 5,3 jaar gevolgd.

Uit de resultaten bleek dat in de vitamine D nauwelijks minder kanker was opgetreden dan in de placebogroep. Het verschil was maar 4% en dit was niet statistisch significant. Het verschil in kankersterfte was veel groter: 17% minder in de vitamine D groep. Dit verschil was net niet statistisch significant. De sterfte was op de einddatum nog maar gering. Bij de analyse van de gevorderde kanker was het verschil wel statistisch significant. Dit was opgetreden bij  226 van de 12927 mensen in de vitamine D3 groep [1,7%] en  in 274 van de 12944 personen in de placebogroep [2,1%]. Dit is een relatief verschil van 17%.  Deze cijfers worden in de grafiek weergegeven.

Toen men de gegevens opsplitste van mensen met en zonder overgewicht vond men nog iets opmerkelijks. De vitamine D leek de mensen met een normaal gewicht veel meer bescherming te hebben geboden dan de mensen met overgewicht. In de deelnemers met een BMI onder 25 was de bescherming 38%, bij een BMI tussen 25 en 30 was dit percentage 11% en bij een BMI groter dan 30 (obees) werd er helemaal geen bescherming gemeten. Dat is jammer, vooral omdat bij hen meer uitgezaaide en fatale gevallen van kanker voorkwamen dan bij de slankere mensen.

De onderzoekers schrijven:

“Een verband tussen vitamine D-suppletie en uitgezaaide en dodelijke kanker is biologisch plausibel. Vitamine D-receptoren komen op grote schaal door het hele lichaam tot expressie en experimenteel bewijs suggereert dat vitamine D een antineoplastische (wat de vorming van kankergezwellen tegengaat) activiteit heeft. De binding van vitamine D aan de vitamine D-receptor resulteert in transcriptionele activering en onderdrukking van doelwitgenen, wat apoptose (celdood) veroorzaakt, antiproliferatieve effecten (vermindering uitzaaiingen), en immunomodulerende effecten die kunnen bijdragen aan verminderde gemetastaseerde ziekte en dodelijke kanker. Een meta-analyse van prospectieve cohortstudies toonde aan dat een hogere vitamine D-concentratie geassocieerd was met een 19% lager risico op kankersterfte, en het risico op kankersterfte was 2% lager bij elke toename van 20 nmol / L van 25 (OH) D-concentratie. De prevalentie van vitamine D-tekort is hoog bij kankerpatiënten, met 1 studie die vitamine D-tekort meldt bij 72% van de kankerpatiënten”

Waarom vitamine D niet of minder bescherming biedt aan mensen met overgewicht is nog lang niet duidelijk.

“Wanneer vitamine D-spiegels tekortschieten, leidt vitamine D-suppletie gewoonlijk tot verlaging van de serumspiegels van parathyroïdhormoon bij personen met een normaal gewicht. De dosis vitamine D-suppletie voor de onderdrukking van de bijschildklierhormoonspiegels kan echter verschillen bij volwassenen met overgewicht en obesitas.
Als alternatief, vanwege volumetrische verdunning of verminderde bioactiviteit van vitamine D, kunnen personen met overgewicht of obesitas hogere doses nodig hebben om baat te hebben bij kanker, analoog aan verschillen in lichaamsgrootte in de dosisvereisten van aspirine. Bovendien wijst eerder onderzoek op andere mechanismen waardoor vitamine D suppletie het risico op kanker kan verminderen bij deelnemers met een normaal gewicht, maar niet bij mensen met overgewicht of obesitas. Vitamine D kan de NK-activiteit moduleren; suppletie met vitamine D in de voeding verhoogde de NK-activiteit bij magere maar niet bij zwaarlijvige muizen. Evenzo rapporteerde een studie een verminderd NK-celfenotype en veranderingen in de NK-celsubset bij zwaarlijvige individuen versus magere individuen.”

Vanwege het op eigen gelegenheid gebruiken van vitamine D door de deelnemers (men wist immers niet of men in de placebogroep was ingedeeld) kunnen de cijfers een onderschatting zijn van het werkelijke effect van vitamine D. Men mocht buiten de studie om 800 IE vitamine D dagelijks gebruiken, wat veel mensen deden. Daarnaast bleek dat een deel toch hogere doses gebruikten “Het gebruik van vitamine D buiten de studie om (meer dan 800 IE / dag) was laag (?) (3,8% en 6,4% in de vitamine D3-groep en 5,6% en 10,8% in de placebogroep na respectievelijk 2 jaar en 5 jaar).” Dit kan tot een verwatering van de resultaten hebben geleid.

Effect of Vitamin D3 Supplements on Development of Advanced Cancer: A Secondary Analysis of the VITAL Randomized Clinical Trial
Paulette D Chandler , Wendy Y Chen , Oluremi N Ajala , Aditi Hazra , Nancy Cook , Vadim Bubes , I-Min Lee , Edward L Giovannucci , Walter Willett , Julie E Buring , JoAnn E Manson.  JAMA Netw Open. 2020;3(11):e2025850. 

Gerelateerd: Hoge vitamine D spiegel, minder borstkanker

Veel vitamine D, minder kanker

Overleven van kanker door vitamine D?

Delen.