Een ernstig vitamine D tekort kan het ontstaan van diabetes type 2 in de hand werken, zo kan worden geconcludeerd uit de resultaten van diverse onderzoeken.
In de VS is een groot onderzoek uitgevoerd met ongeveer 2300 deelnemers. Zij hadden pre-diabetes d.w.z. er was sprake was van een verhoogd bloedsuikergehalte maar dit was nog niet zo hoog als bij diabetes. De helft kreeg, gedurende 2,5 jaar, 4000 IE vitamine D3 per dag en de andere helft placebo’s. Bij aanvang was het vitamine D gehalte gemiddeld circa 70 nmol/L. Hieruit maken we op dat veel deelnemers geen vitamine D tekort hadden. Na afloop was het gehalte in de vitamine D groep gestegen naar gemiddeld 135 nmol/L. In de loop van de 2,5 jaar werd bij 293 mensen in de vitamine D groep diabetes vastgesteld en bij 323 personen in de placebogroep. Dit verschil van 12 % was niet statistisch significant. Echter, als alleen de deelnemers die bij aanvang een vitamine D gehalte hadden lager dan 30 nmol/L dan bleek diabetes 62% minder vaak diabetes op te treden dan in de placebogroep met dergelijke lage gehaltes.
In Nederland is onderzocht of extra vitamine D bij mensen met een vitamine D tekort en pre-diabetes of beginnende diabetes een positief effect heeft. Het onderzoek werd uitgevoerd onder niet westerse allochtonen met overgewicht. Zij kregen gedurende 16 weken 1200 IE vitamine D per dag of een placebo. Alle deelnemers kregen ook 500 mg calcium per dag.
Over het geheel genomen was er geen duidelijke verbetering opgetreden wat betreft de gevoeligheid voor insuline of de werking van de bètacellen in de alvleesklier die insuline produceren. Na de uitsluiting van diabetespatiënten werd echter een verbetering van de insulinogene index waargenomen bij deelnemers die een concentratie van 60 nmol/L bereikten. De insulinogene index is het verschil tussen het insulinegehalte 30 minuten na inname van een glucosedrankje en het nuchtere gehalte. Een groter verschil geeft aan dat de alvleesklier beter werkt.
Zwangerschapsdiabetes
Het derde onderzoek betreft een onderzoek onder vrouwen met zwangerschapsdiabetes die bij aanvang ongeveer 25 weken zwanger waren. Zij kregen 2 keer – om de 3 weken – 50 000 IE vitamine D of een placebo. Daarnaast kreeg de vitamine D groep ook 1000 mg calcium per dag. In de groep die die de vitamine D en calcium gekregen had verbeterde het nuchtere bloedsuikergehalte sterk ( -89 mmol/l t.o.v. + 26mmol/L in de placebogroep). Ook daalde door de vitamine D/calcium het nuchtere insulinegehalte en verbeterde de gevoeligheid voor insuline.
Vitamin D Supplementation and Prevention of Type 2 Diabetes.
Pittas AG et alii N Engl J Med. 2019 Jun 7.
Effect of moderate-dose vitamin D supplementation on insulin sensitivity in vitamin D-deficient non-Western immigrants in the Netherlands: a randomized placebo-controlled trial. Oosterwerff MM Am J Clin Nutr. 2014 Jul;100(1):15
Effects of calcium-vitamin D co-supplementation on glycaemic control, inflammation and oxidative stress in gestational diabetes: a randomised placebo-controlled trial.
Asemi Z et alii Diabetologia. 2014 Sep;57(9):1798-806.
Delen.