Verzadigd vet update

Het idee dat verzadigd vet slecht is voor hart en bloedvaten ligt de laatste jaren sterk onder vuur van de meer vooruitstrevende voedingswetenschappers. Daarvan zijn de trouwe  lezers van deze pagina’s al op de hoogte. Een groot nieuw onderzoek, uitgevoerd door deels Nederlandse wetenschappers, bevestigt dit beeld.

In onderstaande tabel staan een aantal verzadigde vetten op volgorde van koolstofketenlengte. Van boterzuur tot laurinezuur  zijn de korte en middelange keten verzadigde vetten en myristinezuur tot beheenzuur zijn de lange keten verzadigde vetten.

De vetzuren met de kortste keten, zoals boterzuur, komen maar weinig in de voeding voor. Sterk ruikende kaas en boter die niet meer zo vers is bevatten boterzuur maar de meeste  korte keten vetzuren worden in de dikke darm geproduceerd door de darmflora van resistent zetmeel en andere makkelijk fermenteerbare vezels. Deze korte keten vetzuren zijn een belangrijke voedingsbron voor de darmen.

Het middelangeketenvetzuur laurinezuur is rijkelijk aanwezig in kokosolie en palmpitolie. Laurinezuur is makkelijk verteerbaar en verhoogt het gunstige hdl-cholesterol. Laurinezuur bezit antibacteriële eigenschappen. Zeep wordt hiervan gemaakt. We maakten eerder melding van een gecontroleerd onderzoek waaruit bleek dat kokosolie geen nadelige invloed had op het ldl-cholesterol

Palmitinezuur is het verzadigd vet dat het meest voorkomt in de westerse voeding. Palmolie, boter en vlees bevatten veel palmitinezuur. Alhoewel dit verzadigde vet het totaalcholesterol verhoogt toonden o.a. enkele bekende Nederlandse wetenschappers reeds in 2003 aan dat de  cholesterolratio (cholesterol/hdl) nauwelijks wordt beïnvloed door dit vetzuur.

In de huidige studie werden de gegevens van twee afzonderlijke bevolkingsonderzoeken  uit Engeland en Denemarken bestudeerd. Men beschikte over de gegevens van 75 000 mensen die 13-18 jaar werden gevolgd. In die periode kregen bijna 3500 mensen een hartaanval. De deelnemers werden wat betreft de inname van verzadigd vet in 5 groepen verdeeld. Bij de mensen in de groepen met de laagste inname leverde verzadigd vet ongeveer 8% van de energie en in de groepen met de hoogste inname was dit ongeveer 17%.

“Inname van verzadigd vet uit zuivel, vlees, cakes en koekjes, kaas, zachte vetten of harde vetten was niet geassocieerd met hartinfarct-risico”

In Engeland was dit iets hoger dan in Denemarken. Een hoger verbruik van laurinezuur en myristinezuur was geassocieerd met een lager risico op een hartaanval in Denemarken. Andere individuele verzadigde vetten waren niet geassocieerd met het risico op een hartaanval. Over het algemeen kwamen er bij een hogere inname iets minder hartaanvallen voor maar de verschillen waren te klein om ‘statistisch significant’ te zijn. In substitutieanalyses – er wordt dan becijferd wat er zou zijn gebeurd als in plaats van verzadigd vet bijvoorbeeld onverzadigd vet, koolhydraten of plantaardig eiwit zou zijn gegeten,  werd het vervangen van palmitinezuur en stearinezuur met plantaardig eiwit  geassocieerd met een lager risico op een hartaanval in Denemarken. Het vervangen van dit vet met andere energiebronnen zoals koolhydraten leverde geen voordeel op. Er werden geen associaties gevonden in het Britse cohort.

Uit dit onderzoek komt dus verzadigd vet naar voren als een onschuldige voedingsstof wat betreft de cardiovasculaire gezondheid. Sommige verzadigde vetten zijn waarschijnlijk iets beter dan anderen. Overigens wordt een hoge inname van  lange keten verzadigde vetzuren in verband gebracht met een slechtere toestand van het microbioom. Maar daarover een andere keer meer.

Veelvoorkomende verzadigde vetzuren:

Naam	IUPACnaam	Formule	Code
Boterzuur	Butaanzuur	CH3(CH2) 2COOH	C4:0
Capronzuur	Hexaanzuur	CH3(CH2) 4COOH	C6:0
Caprylzuur	Octaanzuur	CH3(CH2) 6COOH	C8:0
Caprinezuur	Decaanzuur	CH3(CH2) 8COOH	C10:0
Laurinezuur	Dodecaanzuur	CH3(CH2)10COOH	C12:0
Myristinezuur	Tetradecaanzuur	CH3(CH2)12COOH	C14:0
Palmitinezuur	Hexadecaanzuur	CH3(CH2)14COOH	C16:0
Margarinezuur	Heptadekaanzuur	CH3(CH2)15COOH	C17:0
Stearinezuur	Octadecaanzuur	CH3(CH2)16COOH	C18:0
Arachidinezuur	Eicosaanzuur	CH3(CH2)18COOH	C20:0
Beheenzuur	Docosaanzuur	CH3(CH2)20COOH	C22:0

Consumption of individual saturated fatty acids and the risk of myocardial infarction in a UK and a Danish cohort
Jaike Praagman et alii International Journal of Cardiology March 15, 2019 Volume 79, Pages 18–26

Effects of dietary fatty acids and carbohydrates on the ratio of serum total to HDL cholesterol and on serum lipids and apolipoproteins: a meta-analysis of 60 controlled trials
Ronald P Mensink, Martijn Katan et alii The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 77, Issue 5, 1 May 2003, Pages 1146–1155

Gerelateerd: Verzadigd vet als oorzaak hart- en vaatziekten onder vuur
Verzadigd vet, a big fat lie?

Kokosolie verhoogt het cholesterol niet