Een voedingspatroon met een laag gehalte koolhydraten of met veel vezels is vooral van belang voor mensen met een verstoorde suikerstofwisseling zoals diabetici en pre-diabetici d.w.z. mensen met een verhoogde bloedsuikerspiegel waarbij echter nog geen sprake is van suikerziekte.
Aan één van de onderzoeken die tot deze conclusie leidde namen 256 mensen met overgewicht deel. Iedereen volgde eerst een strikt dieet van 8 weken om meer dan 10 kg af te vallen. Dat lukte bij iedereen. Gemiddeld nam hun lichaamsgewicht af met 11,2 kg . Hierna werd men nog een jaar gevolgd met 26 weken intensieve begeleiding om er aan bij te dragen dat met een normaal lang te volgen dieet de kilo’s er weer niet snel terug bij kwamen. Sommigen volgden een dieet met een lage glycemische index en een iets lager koolhydraatgehalte met doorgaans ook een wat hoger eiwitgehalte en aan de andere kant was er een groep dat een voedingspatroon met een hoge glycemische index volgde. De glycemische index (GI) geeft bij benadering weer hoeveel de suikerspiegel stijgt. Overigens hebben we laatst gezien dat deze cijfers lang niet voor iedereen hetzelfde zijn en afhankelijk zijn van het microbioom, maar dit terzijde. Diabetici deden niet mee aan het onderzoek maar wel mensen met een lichtere verstoring van het metabolisme. Bij deze pre-diabetici (nuchter glucosespiegel 5,6–6,9 mmol/L) was na 26 weken de gewichtstoename 5,83 kg hoger in de groep die het dieet met een hoge GI hadden gevolgd dan in de groep met een lage GI. Het verschil was maar 2,27 kg bij de deelnemers met een gezond suikermetabolisme (nuchter glucose < 5,6 mmol/L).
Aan het tweede onderzoek deden ook diabetici mee. Men had dus drie groepen. Diabetici pre-diabetici ( met een licht verhoogde bloedsuikerspiegel) en de mensen met een gezond suikermetabolisme. In totaal waren het 771 mensen met overgewicht. Nu werd een dieet met een relatief laag koolhydraat en hoog vetgehalte (43% koolhydraten en 40% vet) vergeleken met een dieet met een laag vet en hoog koolhydraatgehalte (25% vet, 58% koolhydraten) . Het proteïnegehalte leverde in beiden diëten 15%-17% van de energie. De calorieën werden geteld en men moest 600 kcal minder eten dan gebruikelijk. Na 10 weken bleek dat over de totale groep er nauwelijks verschil was in de resultaten tussen de twee diëten. De hoog koolhydraatgroep had het iets beter gedaan, -6,9 kg t.o.v. -6,6 kg. Opgesplitst naar de drie groepen wat betreft het glucosegehalte ( diabetici, pre-diabetici en gezonde mensen) bleek er een duidelijke trend zichtbaar. We zien dat bij gezonde mensen het in dit kortdurende onderzoek niet uitmaakte waar de calorieën vandaan kwamen maar voor de diabetici wel. Zij waren ongveer 2 kg meer afgevallen op het koolhydraatarme vetrijke dieet met dezelfde hoeveelheid calorieën. In dit onderzoek is het effect van de diëten op de eetlust en verzadiging niet meetbaar omdat de calorieën nauwkeurig bijgehouden werden. Dit in tegenstelling tot de twee andere onderzoeken waarbij men zelf kon bepalen hoeveel men at.
New Nordic Diet
Het derde onderzoek dat we willen bespreken is uitgevoerd met het New Nordic Diet . Dit is een gezond voedingspatroon dat is ontwikkeld door de universiteit van Kopenhagen in samenwerking met Deense chefkoks van het beroemde restaurant Noma. Het is de bedoeling dat het een alternatief biedt voor het mediterrane dieet dat beter aansluit bij de genen en de tradities van Noord-Europese landen. Men gaat uit van de volgende beginselen:
- Meer fruit en groente (vooral veel bessen, koolgroentes, wortelgroentes, peulvruchten aardappelen en kruiden) .
- Meer volkorengranen, met name haver, rogge en boekweit.
- Meer vis en andere zeevruchten.
- Betere kwaliteit vlees maar in kleinere hoeveelheid.
- Meer voedsel uit de vrije natuur.
- Bij voorkeur biologisch.
- Vermijd voedingsadditieven.
- Veel seizoensgebonden voedingsmiddelen.
- Meer zelf gekookt voedsel.
- Minder afval
Men gaat dus niet specifiek uit van een laag koolhydraatgehalte of een hoog eiwit of vetgehalte maar het relatieve lage energieniveau van de vele vezelrijke voedingsmiddelen die zijn toegestaan maakt dat de glycemische belasting niet zo groot is. Met andere woorden de maaltijden die in het New Nordic Diet passen zorgen niet voor een snelle stijging van de bloedsuikerspiegel en hebben niet zo veel insuline nodig.
De 181 deelnemers met overgewicht werden in twee groepen verdeeld. Iedereen werd begeleid door een diëtist. De ene groep ging een half jaar eten volgens het New Nordic Diet en diende maaltijden volgens een receptenboek met 180 recepten te bereiden. De andere groep kreeg een receptenboek dat gebaseerd is op wat Denen momenteel in de praktijk vaak eten. Beiden groepen kregen vooraf een kookcursus. Men had een winkel ingericht waar men één keer per week gratis kon winkelen maar alleen de voedingsmiddelen kon kiezen die in hun specifieke dieet pasten. Na een half jaar bleek dat men in de New Nordic dieetgroep gemiddeld 4,7 kg was afgevallen en dit gewichtsverlies betrof vooral vetverlies. In de andere groep was men slechts 1,5 kg afgevallen. Het verschil was dus 3,2 kg. De meest opvallende andere verandering was een duidelijke daling van de bloeddruk door het New Nordic dieet. Het bleek dat men in deze groep veel meer groente en fruit had gegeten. Deze vezelrijke voedingsmiddelen bevatten relatief weinig calorieën en veel andere nuttige voedingsstoffen.
Diabetici deden niet mee aan het onderzoek maar wel mensen met een lichtere verstoring van het metabolisme, de pre-diabetici . Bij hen was het verschil met het gewone dieet groter. De gwichtsafname was 6,05 kg t.o.v. vergelijkbare personen in de groep die het gewone dieet hadden gekregen. Bij de mensen met een gezond glucosemetabolisme (nuchter glucose lager dan 5,6 mmol/L) was het verschil maar 2,2 kg.
Voor diabetici en mensen met een licht verhoogde bloedsuikerspiegel is het daarom van groter belang om een suikerarm dieet met veel vezels en een beperking van het koolhydraatgehalte te volgen dan voor mensen met een mooie bloedsuikerspiegel. Bloedsuikermeters zijn tegenwoordig vrij verkrijgbaar.
Pretreatment fasting plasma glucose and insulin modify dietary weight loss success: results from 3 randomized clinical trials Mads F Hjorth c.s. Am J Clin Nutrition First published July 5, 2017,
Health effect of the New Nordic Diet in adults with increased waist circumference: a 6-mo randomized controlled trial
Sanne K Poulsen, c.s. Am J Clin Nutr January 2014 vol. 99 no. 1 35-45
Weight loss maintenance in overweight subjects on ad libitum diets with high or low protein content and glycemic index: the DIOGENES trial 12-month results. EEJG Aller c.s.
M Petersen International Journal of Obesity (2006) 30, 552–560. doi:10.1038/sj.ijo.0803186; published online 6 December 2005
Delen.
Eén gedachte over “Selectie van het optimale dieet om af te vallen”