Vlees en het risico op kanker

De meningen over een mogelijke relatie tussen het eten van vlees en het krijgen van kanker – met name darmkanker – zijn erg verdeeld. Dit wordt weerspiegeld door wat verschillende Nederlandse instanties hierover melden. Volgens het Wereld Kanker Onderzoeksfonds kun je beter geen (rood) vlees en vleeswaren eten om je risico op kanker te verkleinen terwijl het Voedingscentrum alleen spreekt over verhoogd risico bij overmatige vleesconsumptie en het belang van het vermijden van te hard gebakken vlees. Het KWF stelt:

Mensen die meer dan 120 gram rood vlees en vleeswaren per dag eten, hebben een (licht) verhoogd risico op dikkedarmkanker. Deze relatie is wetenschappelijk aangetoond, hoewel onderzoekers nog niet precies weten hoe die relatie in elkaar steekt. Onder rood vlees verstaan wij alle vlees en vleeswaren – rauw of gebakken – met uitzondering van gevogelte. Dat is dus rund,- varkens-, paarden- en lamsvlees.

Prof. Dr. David Khayat heeft zich in deze materie verdiept en vanuit zijn Franse perspectief komt hij tot enkele  nuanceringen. In zijn boek Het echte Antikankerdieet legt hij in het hoofdstuk Stop de demonisering van vlees uit dat de in sommige onderzoeken gevonden relatie tussen het eten van vlees en kanker 1 – meestal darmkanker – volgens hem op gaat voor de Amerikaanse situatie maar zeker niet voor de situatie in Frankrijk.

  • Amerikaans vlees bevat veel meer vet dan Europees vlees , verhitting op hoge temperaturen van vet is mogelijk vooral schadelijk.
  • In de VS worden grotere porties genuttigd en houdt men doorgaans van goed doorbakken biefstuk terwijl men in Frankrijk vaker gestoofd vlees, kort gebakken (bleu en saignant) of rauw vlees eet zoals tartaar en carpaccio.
  • Khayat gaat ervan uit dat heem uit hemoglobine ( rode bloedcellen) de vorming van kankerverwekkende nitrosamines bevordert. Door na het kort bakken van biefstuk het vlees enkele minuten te laten rusten en het bloed er uit te laten lopen vermijdt men de vorming van veel nitrosamines. Een andere methode is om een calciumtablet na de maaltijd te nemen. De kankerverwekkende invloed op het darmslijmvlies van nitrosamines kan hierdoor worden tegengegaan.2
  • Ambachtelijke vleeswaren zoals ham en gedroogde worst zijn heel anders dan ‘industriële’ vleeswaren. Laatstgenoemden bevatten allerlei toevoegingen die mogelijk de vorming van nitrosamines bevorderen.

Zijn conclusie luidt dan ook dat

‘Ambachtelijke slagers kunnen ons nog producten van goede kwaliteit leveren. Als we die met mate eten, verhogen we niet per definitie onze kans om kanker te krijgen.’

 

In de voedingswetenschap wordt onder rood vlees vlees van zoogdieren verstaan. Het KWF hanteert deze definitie en ook alle studies waar Khayat zich op baseert. Hij lijkt in zijn boek echter een gastronomische definitie te hanteren. Hij ziet geen enkel bezwaar tegen varkensvlees. Dit onderscheid  is op zijn minst onzeker en vermoedelijk onjuist.  Recent  verscheen een gedegen onderzoek – een meta-analyse – naar de relatie tussen maagkanker en vlees. Men vond een  risicoverhoging door het eten van veel vlees. Het verband was sterker voor vleeswaren en ander industrieel bewerkt vlees maar, voor zover kon worden beoordeeld, gold het verband evenzeer voor varkensvlees als voor rundvlees en de onderzoeken die in Europa werden uitgevoerd lieten net zo’n relatie zien als die uit de  VS. Aangetekend moet worden dat in deze meta-analyse van vele onderzoeken de meest betrouwbare – cohort – onderzoeken een veel  kleiner verband lieten zien dan de ‘ case-control ‘ studies.

Mijn voorlopige conclusie – Anthon is al lang geleden gestopt met het eten van vlees – luidt dat het verstandig is niet te veel vlees te eten en voor degenen die hier toch voor kiezen enkele voorzorgsmaatregelen te nemen zoals het vermijden van industrieel bewerkt vlees, hard gebakken vlees en van bloed. Ook verdient rundvlees van dieren die buiten gras hebben gegeten duidelijk de voorkeur boven dat van runderen die in de stal veel granen hebben gegeten – de vetzuursamenstelling verschilt –  en biologisch vlees is natuurlijk om diverse redenen te verkiezen. Gezondere dieren leveren gezonder vlees.

1) Kris Verburgh schrijft in zijn bestseller De Voedselzandloper dat volgens
een studie onder 91 000 vrouwen  “dat vrouwen die elke dag vlees
eten  dubbel zoveel kans hebben op borstkanker vergeleken met
vrouwen die drie keer per week vlees eten” (p. 76) . In de resultaten
van de betreffende studie (Arch Intern Med. 2006 Nov 13;166(20):2253-9.) lezen we echter dat er alleen een verband was met hormoongerelateerde borstkanker en dat degenen die 1 tot 1,5 porties vlees per dag aten 20% meer risico hierop hadden gelopen. Pas bij 2 of meer porties per dag was er een verdubbeling.
2) Vitamine E heeft hetzelfde effect volgens een recent, humaan, onderzoek. Vitamine C beperkt de vorming van nitrosamines in de maag uit nitraat.

Het Echte Antikankerdieet; Prof. dr. David Kayat. Uitgeverij Lannoo, 2012

PLoS One. 2013; 8(8): e70955.

Naschrift:

David Khayat maakte ook , samen met Caroline Rostang, Het Antikankerreceptenboek.   een bijzonder mooie en informatieve uitgave boordevol supergezonde recepten

Delen.

2 gedachten aan “Vlees en het risico op kanker”

  1. Aan de Uni van Maastricht vond men een verband tussen bepaalde vormen van darmkanker en heemijzer uit vlees

    Hoeveelheid heemijzer in vlees (per 100 gram bereid gewicht) (4)
    Rundertartaar 2,3 mg
    Rundergehakt 2,1 mg
    Runderbiefstuk 1,8 mg
    Runderbraadworst 1,6 mg
    Kalfsbraadworst 0,8 mg
    Varkensschnitzel (ongepaneerd) 0,3 mg
    Speklap 0,3 mg
    Varkenskarbonade 0,2 mg

    Het genoemde algehele risicoverhogende percentage dat genoemd wordt van 18% is echter relatief laag
    http://www.wcrf.nl/gezondheidsdeskundigen/heemijzer.php?utm_source=e-mark%20mail&utm_medium=e-mail&utm_campaign=KankerpreventieNieuws+nov+2013

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.