Voeding en Gezondheid

Superfoods en superlatieven

“Superfood is een aanduiding met veel marketing en weinig wetenschap. Vaak gaat het om voeding met een hoog nutriëntengehalte waarvan verondersteld wordt dat het gunstig is voor de gezondheid. De uitdrukking superfood  komt bij diëtisten en voedingskundigen nauwelijks in het dagelijks spraakgebruik voor, omdat velen van hen betwijfelen of al die gezondheidsclaims wel voldoende draagvlak hebben. De term superfood hoort dan ook thuis in de handel, niet in de voedingswetenschap. Sinds 1 juli 2007 is in de Europese Unie de uitdrukking superfood als predikaat voor voedingsmiddelen dan ook niet toegestaan. Tenzij onomstotelijk vast staat dat de gezondheidsclaims een geloofwaardige wetenschappelijke basis hebben. “

Zegt de Engelstalige Wikipedia over superfood een beetje gechargeerd en een tikkeltje venijnig. Maar niet helemaal verkeerd, vind ik. Want als je superfood wilt gebruiken, moet het ook echt  superfood zijn. Kaf moet nu eenmaal van het koren gescheiden worden.  

Superlatieven

Wie zich in professionele zin met voeding bezighoudt, en de (zeer) gunstige uitwerking daarvan op lichaam en geest waarneemt, spreekt al gauw in superlatieven. 

Zo ben ik als voedingskundige helemaal enthousiast over het gebruik van knoflook met zijn bijzondere medicinale eigenschappen. Ik noem het daarom superfood. Ben ik met vrienden bij elkaar, dan praat ik graag over voeding en wat het voor je gezondheid allemaal kan doen. Ook als die vrienden er zelf niet direct naar informeren…Je draaft weer door, zegt mijn vrouw dan droogjes. Is het spreken in superlatieven een beroepsafwijking van diëtisten en voedingsconsulenten ? Misschien. David Wolfe, een internationaal vermaarde voedingsexpert, die veel meer van voeding weet dan ik, heeft er ook last van. Maar zo lang dat enthousiasme gebaseerd is op harde feiten, en niet tot ongefundeerde superlatieven leidt, is die beroepsafwijking niet gevaarlijk. Met dit in gedachten is het daarom de moeite waard de inhoud van het nieuwe in het Nederlands verschenen boek van Wolfe,  getiteld “Superfoods, voedsel en medicijn van de toekomst” ” eens te bekijken.

Superfoods

Als we de Oxford English Dictionary volgen dan wordt met de term superfood  “voedsel bedoeld dat voedzaam is en rijk aan bijzondere substanties die een gunstige werking hebben op de gezondheid en het algemeen welbevinden”. Geen slechte definitie. Aaron Moss voegde daar in Nature Nutrition van augustus 1998 nog aan toe dat “mensen veel verschillende mogelijkheden hebben als het er om gaat hun lichaam van optimale voedingsstoffen te voorzien, maar sommige voeding is zo rijk aan nutriënten dat het predikaat “superfood” beslist op zijn plaats is.” Tot die categorie behoren bijvoorbeeld groenten uit de kruisbloemigen, zoals broccoli met zijn anti-kankerwerking, vette vis vanwege zijn omega-3 vetzuren en zwarte bessen door het hoge gehalte aan anthocyanen. En David Wolfe ?. In zijn opvattingen moet  superfood voldoen aan drie criteria: 1. levend, onbewerkt, plantaardig voedsel en rawfood, 2. een voedingsmiddel moet tien of meer unieke eigenschappen bezitten en niet slechts één of twee en 3. kruiden die versterkende  en adaptogene kwaliteiten bezitten, maar daarnaast ook vele andere unieke eigenschappen. Hij beschouwt de volgende top tien als superfoods: goji-bessen, cacao, maca, bijenproducten, spirulina, blauwgroene AFA-superalgen, oceaanplankton, aloë vera, hennepzaad en kokosproducten.

Wolfe schrijft dat in de Chinese provincie Ningxia, waar de meeste goji-bessen worden geteeld, meer 100-jarigen leven dan in de rest van het land. Ze zijn actiever, gezonder en levendiger dan oude mensen in westerse landen. Goji-bessen vormen een belangrijk onderdeel van hun voedingspatroon. Dat ze 100 worden zal ongetwijfeld niet alleen met die bessen te maken hebben, maar ook met een algemene gezonde eet en leefwijze. Goji-bessen zijn een bron van complete eiwitten en bevatten negentien verschillende amino-zuren en alle acht essentiële aminozuren. Ze bevatten twee tot vier keer zoveel antioxidanten als bosbessen en veel luteïne en zeaxanthine en worden in de Chinese geneeskunst om die reden al duizenden jaren geprezen omdat ze het gezichtsvermogen verbeteren.                   

Rauwe cacao

 Er is iets met chocola, er zit iets in chocola, er is iets “wat we weten over chocola dat verder gaat dan wat we kunnen aanraken, proeven of wat onze zintuigen op een andere manier prikkelt. De essentie van chocola is werkelijk onbeschrijflijk, onuitspreekbaar, onverwoordbaar.”  Een onschuldig superlatiefje van David Wolfe ? Ach. Ik ben ook gek op pure chocola en dan kun je wel eens al te enthousiast worden. Minder gecharmeerd ben ik  van zijn opmerking  “Cacao ondersteunt bovenal het hart in metafysische en spirituele zin. Cacao stelt ons in verbinding, door middel van onze intuïtie met het mysterie van Moeder Natuur”.  Ik heb daar bij mijn dagelijkse chocoladeconsumptie nooit iets van gemerkt en als ik zoiets lees denk ik: prof. Wolfe ga nou niet zweven, maar blijf met beide benen op de grond staan ! Laat de metafysica liever over aan de filosofen. Wie bij de voedingswetenschappelijke feiten blijft, kan nog genoeg moois over de gunstige werking van cacao op het hart vertellen. Zoals dat cacao de kleverigheid van bloedplaatjes tegengaat en rijk is aan theobromine dat vaatverwijdend werkt, waardoor het hart minder hard hoeft te werken en de bloeddruk daalt. Gelukkig doet Wolfe dat ook, en vermeldt hij verder dat cacao niet alleen rijk is aan magnesium, ijzer, chroom, mangaan, zink en koper, maar ook anandamide, een endorfine die het menselijk lichaam van nature produceert als gevolg van lichaamsbeweging. Het is een “geluksstofje” dat geproduceerd wordt als we ons happy voelen. Cacao bevat enzymremmers die ons lichamelijke vermogen om anandamide af te breken afremmen. Dit houdt in dat wanneer we cacao eten lichaamseigen anandamide en/of anandamide in cacao langer is ons lichaam blijven waardoor we ons langer goed voelen. Kijk, aan zulke informatie hebben we iets. Nog twee cacaosuperlatiefjes van David: “Als je een liefhebber bent van donkere chocola, zul je de waarheid over chocola nauwelijks kunnen bevatten”” en “de consumptie van cacao kan ervoor zorgen dat je de beste dag ooit beleeft”. En nou maar hopen dat je baas je niet ontslaat op het moment dat je net een hap van je reep neemt….

Wortels, bijen en algen

David Wolfe is ook – terecht –  enthousiast over de Peruaanse ginseng of macawortel. Het verhoogt niet alleen de libido, maar het is ook een krachtig adaptogeen, wat betekent dat het de hormoonhuishouding, het zenuwstelsel, het cardiovasculaire systeem en het spierstelsel in evenwicht kan houden en stabiliseren. Een hoofdstuk over de waarde van bijenproducten, zoals honing, stuifmeelkorrels, propolis en koninginnegelei ontbreekt in zijn boek ook niet. Daarbij haalt hij een in 1960 gepubliceerd onderzoek door de American Association for Cancer Research aan, waarbij onbewerkte koninginnegelei werd vermengd met tumorcellen die vervolgens bij muizen werden ingebracht. De ontwikkeling van transplanteerbare leukemie bij muizen die hiervoor speciaal gekweekt waren bleek hierdoor volledig te worden tegengegaan. Dat is hoopgevend maar zegt helaas onvoldoende over de werking van koninginnegelei bij menselijke leukemiepatiënten. Verder humaan onderzoek zal dus moeten volgen. Het is overigens verstandig dat David Wolfe waarschuwt voor het gebruik van honing bij kinderen onder de één jaar. In zeldzame gevallen kan honing namelijk besmet zijn met botulisme. Dit is een organisme dat voor kinderen onder de één jaar een gevaarlijk gif kan zijn. Spirulina behoort ook tot de favorieten van Wolfe en daar ben ik het helemaal mee eens. Het heeft een zeer hoge concentratie eiwitten – 65-71% -, bevat alle acht essentiële aminozuren, is rijk aan chlorofyl en gammalinoleenzuur en  bevat ook fycocyanine een uniek pigment dat de productie van stamcellen in het beenmerg stimuleert. Volgens sommige Chinese wetenschappers bevordert fycocyanine de aanmaak van bloed [hematopoïse].Wellicht een mooie ondersteuning bij de behandeling van anemie.  Fycocyanine is ook overvloedig aanwezig in de blauwgroene AFA-algen, waarover David Wolfe eveneens interessante dingen weet te vertellen.

Hennep of marihuana ?

Hennep en marihuana worden beiden geclassificeerd als Cannabis sativa , een soort die honderden subsoorten kent. Dat de hennepplant Cannabis sativa een toepassing kent als superfoodproduct zal voor sommige mensen aanvankelijk een verrassing zijn, schrijft David Wolfe. De overheid en de media hebben kennis over hennep grotendeels beperkt tot uitsluitend de marihuana met zijn specifieke blad en gehalte van de psychoactieve stof delta-9-tetrahydrocannabinol [THC ] . Industriële hennep wordt geteeld voor vezels, zaden en / of olie, terwijl marihuanavarianten op zoveel mogelijk THC worden geselecteerd. Daarom is uit hennep vervaardigde olie bijzonder populair voor persoonlijke hygiëneproducten, zoals zeep, shampoo, lotions, lipbalsem, badolie, creme’s en nog veel meer. Er bestaan ook textielproducten op basis van hennep, henneppapier, henneptouw, hennepplastic, bouwmaterialen gemaakt van hennep en hennepbrandstof. Volgens David Wolfe beschouwen wetenschappers hennep als een van de voedzaamste voedselbronnen op aarde. De robuustheid en voedingswaarde van hennepzaad zouden volgens hem wel eens het antwoord kunnen zijn op de wereldwijde behoefte aan eiwitten en het hongervraagstuk. Hennep bevat ook een aanzienlijke hoeveelheid van de essentiële vetzuren omega – 6 en omega – 3. Bij de beschrijving van de juiste verhouding tussen die twee geeft David Wolfe de opvattingen van prof. Erasmus niet helemaal correct weer als hij zegt: De perfecte verhouding van omega-6 tot omega-3 is 3,38:1 wat dicht in de buurt komt van de verhouding 3:1 die de meest vooraanstaande Amerikaanse vet en oliedeskundige Udo Erasmus voorstaat. Dit benadert ook de gemiddelde verhouding van 4:1, die de Wereld Gezondheids Organisatie, Zweden en Japen aanbevelen”. Uit de geschriften van Erasmus echter blijkt dat deze eerder een voorstander is van een verhouding omega-6 en omega-3 van 1:2 en niet van 3:1 . Ook de Japanners staan andere verhoudingen voor. Dat kunt u desgewenst  nalezen in mijn artikelen “Cool Vet – Vet Cool” en “About Good and Bad Guys” .

Eervolle vermeldingen

Naast de gezondheidsvoordelen van kokos en kokosproducten heeft David Wolfe ook nog een interessant hoofdstuk ingeruimd met vele wetenswaardigheden over de acaibes , camu camu-bes, de chlorella, Incabessen, kelp, noni en de yaconwortel. Bij de behandeling van elk supervoedsel worden uitgebreide recepten gegeven, zodat de lezer aan de slag kan. Wat het boek ook interessant maakt is de vermelding van geschiedkundige achtergronden, waardoor een boeiend inzicht wordt verschaft over de grote geneeskundige wijsheid die oude volken bezaten. Verder bevat dit smaakvol uitgevoerde werk een verklarende woordenlijst van de ingrediënten, informatie over nutriëntengehaltes van de verschillende superfoods, en zoals het een goed voedingskundige betaamt een verwijzing naar wetenschappelijke onderzoeken. Dat sommige daarvan niet als “absoluut bewezen” gelden en niet door elke wetenschapper wordt bevestigd, mag vooral voor de professional duidelijk zijn. Op de laatste bladzijden vinden we toch nog een beetje marketing voor de eigen producten. Nou vooruit. Het boek biedt in elk geval een mooie en overzichtelijke kennismaking met wat de aarde aan voedingsrijkdom heeft voortgebracht en hoe we daar op een verstandige wijze mee om kunnen gaan.

Superfoods, Voedsel en medicijn van de toekomst, David Wolfe, 2012 uitgeverij Succesboeken.nl

Delen.

Vorige

Multivitamine vermindert kankerrisico

Volgende

Wie de schoen past…

  1. jose

    Soms zie je door de bomen het bos niet meer maar ik vind alle informatie op het gebied van voeding altijd erg interessant en meestal denk ik:
    “baat het niet dan schaadt het niet”
    maar ik vroeg me af wat u als orthomoleculair arts vindt van spirulina en chlorella?

  2. Jose, wie zich in professionele zin met voeding bezighoudt heeft vaak nog sterker het gevoel in het woud van wetenschappelijke informatie te verdwalen ! Voor Adriaan en mij is het dan ook een dagelijkse bezigheid om op dit gebied het kaf steeds van het koren te scheiden. Om die reden voelen wij ons soms verplicht om informatie door te geven waaruit blijkt dat bepaalde voedingsstoffen bij nader inzien toch niet de verwachte resultaten opleveren of zelfs ronduit zijn af te raden. “Baat het niet, dan schaadt het niet”gaat dus ook in de voedingswetenschap niet altijd op ! Wat jouw vraag over spirulina en chlorella betreft: Spirulina is een natuurlijk product met een zeer hoge concentratie eiwitten. Het is rijk aan vitamine A [betacaroteen], B1,B2,B6,E en K. Bevat veel chlorofyl en is een uitstekende bron van gammalinoleenzuur en fycocyanine, belangrijk voor de aanmaak van bloed. Chlorella, ook een algje en eveneens zeer rijk aan vitaminen en mineralen, ondersteunt de werking van hersenen en lever, verbetert de spijsvertering en de ontlasting en bevordert de ontgifting van het lichaam. Het heeft het hoogste chlorofylgehalte van alle planten en ondersteunt daardoor het immuunsysteem. Echter,veel van de stabiliteit van de voedingssubstanties in spirulina en chlorella, hangt af van klimaat en oogsttijd, zodat niet elk product altijd een gestandaardiseerde hoeveelheid vitaminenen, mineralen en eiwitten etc. bevat. Maar het zijn en blijven prachtige voedingsmiddelen !
    gr. Anthon
    p.s. Adriaan en ik zijn voedingskundigen, GEEN artsen…

  3. Jose

    Hallo Anton & Adriaan,

    Allereerst excuus voor het verkeerde woordgebruik, ik ben me er zeker van bewust dat jullie GEEN artsen zijn. Vind jullie site wel zeer interessant en informatief, kijk regelmatig even of er nieuwe stukken opstaan. Ik kan me inderdaad voorstellen dat het voor jullie een nog groter oerwoud is aan info.

    Bedankt voor de uitgebreide reactie!
    Ik ga me nog wat verder verdiepen in deze 2 prachtige voedingsmiddelen om er achter te komen of het ook iets is voor mij…

    Over het algemeen ben ik niet zo voor pillen (welke dan ook, tenzij je echt ziek bent) ben opgevoed met de filosofie “gezond en gevarieerd eten ” dan heb je alles wat je nodig hebt maar ik ben daar niet meer zo van overtuigt. Ik eet weliswaar gevarieerd en probeer steeds meer en meer over te gaan op biologische voeding omdat daar minder schadelijke stoffen in zitten. (maar natuurlijk niet meer voedingsstoffen) Daarom ben ik ben al een tijdje opzoek naar een goede multi-vitamine, maar omdat ik daar geen verstand van heb is het een moeilijke keuze. Ik lees er zo veel mogelijk over, hier en op andere sites en kom tot de conclusie dat alle standaard multi’s (huismerken en de iets bekendere) allemaal veel te lage doseringen bevatten. Al schrikken de hoge doseringen mij wel een beetje af! maar na het zien van de film: Food Matters (jullie misschien bekend) heb ik er nu toch een aangeschaft en hopende ik dat ik een goede keus gemaakt heb en dat het ook daadwerkelijk bijdraagt aan een gezonder leven.
    Ik heb gekozen voor Solgar VM2000 enige mening hierover?

    met vriendelijk groet,
    Jose

  4. Jose, lees voor de wetenschappelijke onderbouw nog even mijn artikel “Suppletie, ja of nee ?” Met je keuze van Solgar VM 2000 kan ik hartelijk instemmen.
    Wil je naast volwaardige -biologische- voeding een compleet orthomoleculair basisprogramma volgen dan is naast het gebruik van een goede multi, 3 x daags 1000 mg vitamine C [niet-timereleased] aan te bevelen, alsook 2 x daags 1000 i.e. vitamine D3, 1 tot 2 x daags 500 mg omega-3-vetzuren en 2 x daags vitamine E-200 i.e. heel nuttig. Als basisvoeding voldoet het mediterraan dieët uitstekend, bij voorkeur ook biologisch. Voor de verschillende artikelen die Adriaan en ik daarover geschreven hebben kun je in de zoekruimte “mediterraan”intypen.
    All the best !
    Anthon

  5. Klaas

    Ik lees ook veel over de goede eigenschappen van groene thee zoals op deze website:
    Groene thee goed voor de gezondheid Wat is uw mening over Groene thee?

  6. Klaas, over groene thee hebben wij in vele opzichten een zeer positieve mening. Je kunt er ALLES over lezen op onze site. Type in de zoekruimte “groene thee” in en je krijgt een zo compleet mogelijk overzicht van de huidige inzichten !
    gr. Anthon & Adriaan

  7. Annelies Peeters

    HoiHoi! Erg leuk stukje wat je hier geschreven hebt. Ik ga eens verder kijken hier wat voor andere interessante dingen er te vinden zijn 🙂 Groetjes uit Haarlem

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Copyright Adriaan Pruyssers