Hittegolven

Ik zie het nog voor me. Het was hartje winter in Slovenië en we hadden er dat jaar voor gekozen om eens een echte sneeuwvakantie te houden. Mijn schoonmoeder verkeerde toen in de levensfase die veel vrouwen met gemengde gevoelens bezien: de overgang. Ze worstelen zich dan door een periode die vaak gekenmerkt wordt door stemmingsveranderingen, slapeloosheid, prikkelbaarheid, hoofdpijn, moeheid en hartkloppingen, en nog een paar van die dingen. Van die verschijnselen had ik bij mijn schoonmoeder weinig gemerkt. Wel van de opvliegers. Ik had het op een zeer koude morgen op mij genomen de houtkachel eens flink op te stoken. Toen er na lange tijd eindelijk een menswaardige temperatuur in de woonkeuken ontstond, schoot mijn schoonmoeder ineens als een raket overeind, rende langs ons heen en riep “Gooi dat raam open !”. Omdat we haar verlangen naar frisse lucht niet begrepen, kwamen we niet snel genoeg in actie. Daarom deed ze het zelf. In no – time stonden we te klappertanden van de kou, terwijl moeder in haar dunne blouse voor het wijd geopende raam opgelucht naar adem hapte. Ze had één van haar beroemde opvliegers…….

De overgang, wat is het?

De 27ste editie van Coëlho’s Zakwoordenboek der Geneeskunde definieert het zo:” Met overgang of climacterium wordt bedoeld de overgangs -of wisseljaren bij de vrouw; de periode die valt tussen het einde van de geslachtsrijpheid en het volledige functieverlies van de eierstokken. Ongeveer in het midden van het climacterium ligt de menopauze, d.i. het ophouden van de menstruatie tijdens die periode”. Dit proces vindt in het algemeen plaats tussen het 45ste en 55 ste levensjaar. Maar soms ook rond de leeftijd van 35 en zelfs bij vrouwen van 65 jaar. Chemotherapie en een overmatige blootstelling aan pesticiden of herbiciden kunnen er overigens voor zorgen dat de overgang in een vroeger stadium optreedt. Dr. Marilyn Glenville, een expert op het gebied van de menopauze zegt: “Tijdens de menopauze produceert een vrouw nog steeds oestrogeen, maar niet voldoende om de baarmoeder voor te bereiden op zwangerschap. Het progesteronniveau daalt naar nul. De eierstokken maken dan nog zo’n 12 jaar na het begin van de menopauze kleine hoeveelheden oestrogeen aan.”

Gefaseerd verloop

Voor de meeste vrouwen verloopt de menopauze in 3 fases. Eerst komt de z.g. pre-menopauze, waarbij nog steeds hevige of lichte bloedingen plaatsvinden en de eerste opvliegers zich aandienen. In het algemeen duurt die fase 5-6 jaar. Dan volgt de menopauze waarbij de eierstokken hun functie verliezen en de bloedingen stoppen.

De laatste fase is de z.g. post-menopauze die na de laatste bloedvloeiing plaats vindt en qua tijd zo’n 7-8 jaar in beslag kan nemen. Tegen die tijd merken de dames dat ze een dagje ouder worden, omdat de hormonale balans tussen de oestrogeen en progesteronspiegels flink kan schommelen. Op het gezicht groeit wat haar en er komen rimpeltjes. Rond de slapen wordt het hoofdhaar wat dunner. Verlies van spierkracht volgt en veel vrouwen beginnen ook nog eens aan slapeloosheid te lijden, gedeeltelijk veroorzaakt door opvliegers. Gewrichten gaan pijn doen en botten worden brozer, met als mogelijk risico osteoporose. Door die hormonale veranderingen wordt het slijmvlies in de vagina droog, hetgeen geslachtsgemeenschap tot een pijnlijke bezigheid kan maken. Hoesten, niezen, lachen, of plotselinge lichaamsbeweging kunnen natte broeken opleveren, want de blaas wordt slapper en het wordt moeilijker de plas op te houden [incontinentie].

Himmel hoch…..

En of dat alles nog niet genoeg is ervaren de dames vaak het gevoel van het ene op het andere moment op een hoge berg te zitten of een paar minuten daarna peilsnel een donker dal in te roetsjen. Himmel hoch jauchzend zu tode betrübt, van uitbundige blijdschap tot radeloosheid en wanhoop. Het goede nieuws is echter dat door dieetwijzigingen, het gebruik van de juiste voedingssupplementen, zoals natuurlijke hormoonvervangers en voldoende lichaamsbeweging deze overgangsverschijnselen tot aanvaardbare proporties kunnen worden teruggebracht. Volgens orthomoleculair arts dr. Hans van Montfort, hebben veel vrouwen na de overgang ook een verhoogd risico op schildklierproblemen, cardiovasculaire aandoeningen, zwakte van de bindweefsels en metabole stoornissen. Het is belangrijk om met name osteoporose in een vroeg stadium te voorkomen, die bij vrouwen rond de 45-50 jaar begint. En om meteen een hardnekkig misverstand uit de weg te ruimen zegt van Montfort in Tijdschrift voor Orthomoleculaire Geneeskunde, Febr. 2012, pag. 37-38:

“Voor osteoporosepreventie heeft het geven van extra calcium weinig zin. In een normale goede voeding bevindt zich 300-700 mg calcium, waarvan ongeveer 200 mg wordt opgenomen. In een voedingssupplement zit tot 1200 mg. Bij toenemende calciumdoseringen neemt de absorptieratio af. Boven de 1500 mg calcium in de voeding wordt slechts 5% opgenomen. Daarnaast ontstaat er een tendens dat calcium ook uit het bot wordt verdreven met een versnelde apoptose van de osteoblasten. Op het moment dat calcium niet wordt ingebouwd in de botten zal het kunnen neerslaan in de bloedvaten. Onderzoek heeft dan ook aangetoond dat vrouwen die extra calcium slikken ter preventie van osteoporose een 2 x zo groot risico op een hartinfarct hebben”

Opvliegers – niet gevaarlijk maar wel lastig

Prof. Dr. Bernd Kleine-Gunk is gynaecologisch en voedingsgeneeskundig specialist en tevens oprichter van de in Fürth [Duitsland] gevestigde EuromedClinic, een dieet en voedingsconsultatiebureau. Volgens hem is de werkelijke oorzaak van opvliegers nog steeds niet voor 100% duidelijk. Wel is duidelijk dat niet zozeer het hormoontekort op zich als wel de daarmee gepaard gaande schommelingen in de hormoonspiegel tot opvliegers leiden. Bij dit hormonale omschakelingsproces spelen bepaalde gebieden in de hersenen een rol. Op de eerste plaats de hypofyse en zijn baas de hypothalamus. Deze klieren sturen de uitstoot van geslachtshormonen door de eierstokken. Als in het bloed de hormoonspiegel daalt, dan wordt dit door de hypothalamus geregistreerd en aan de hypofyse doorgegeven. Die stoot dan bepaalde signaalstoffen uit waardoor de oestrogeenafgifte toeneemt. Als omgekeerd de hormoonspiegel te hoog is, dan vermindert de hypofyse de uitstoot van hormonen die een stimulerende werking op de afgifte hebben -de oestrogeenproductie van de eierstokken daalt. Dit is het principe van een regelcircuit zoals dat bijvoorbeeld in onze centrale verwarming werkt om te zorgen voor een gelijkmatige kamertemperatuur.

Tientallen jaren functioneert dit regelcircuit meestal uitstekend totdat de overgangsjaren beginnen. Dan namelijk registreert de hypothalamus de achterblijvende uitstoot van oestrogenen door de eierstokken en reageert daarop zoals hij dat altijd gewend was, d.w.z.: hij probeert de oestrogeenspiegel weer omhoog te krijgen door de uitstoot van signaalstoffen die de afgifte van hormonen stimuleren. In het begin wil dit nog wel eens een beetje lukken, zegt prof. Kleine-Gunk, maar uiteindelijk steeds slechter omdat de eierstokken steeds verder achteruitgaan en als gevolg daarvan helemaal niet meer in staat zijn op de bevelen van de hypofyse te reageren. Gewend aan het feit dat aan zijn aanwijzingen gehoor wordt gegeven, kan de hypothalamus zich echter niet neerleggen bij de gedachte dat de eierstokken zomaar in de ruststand gaan. Hij verhoogt zijn activiteit, zendt steeds meer signaalstoffen uit en sticht daarmee verwarring ook in zijn omgeving. In die omgeving ligt o.a. het temperatuurcentrum maar ook hersengebieden als het limbisch systeem dat een soort gevoelscentrum van onze hersenen is. Het gevolg: de hypofyse slaat dan zo wilt met zijn armen om zich heen dat behalve opvliegers zich ook nog andere klachten kunnen voordoen, zoals slaapstoornissen, aanvallen van hartkloppingen en depressies.

Voedingsmaatregelen, does en dont’s

Om zo goed mogelijk deze vervelende periode door te komen en de klachten zoveel mogelijk te verminderen, biedt de orthomoleculaire voedingskunde een aantal maatregelen. Men zou kunnen beginnen met het vermijden van voedingsmiddelen die een negatieve werking hebben op de hormoonhuishouding. Te denken valt aan:

  • Voedsel dat bewerkt is met hormonen en antibiotica, een goede reden om voor biologisch vlees en pluimvee te kiezen. Ook groente en fruit die bespoten zijn met chemicaliën waarin z.g. xenoestrogenen voorkomen, dient men te laten staan. Voedsel dat in plastic verpakkingen wordt bewaard moet men ook vermijden omdat in plastic ook dikwijls substanties zijn verwerkt die de hormoonspiegel verstoren. Dat geldt ook voor mineraalwater in plastic flessen. Liever drinken uit glas
  • Miniseer dranken die coffeïne bevatten, zoals koffie en allerlei soorten coladranken, en vermijd zoveel mogelijk suiker en alcoholische dranken die negatief werken op de bloedsuikerspiegel en daardoor opvliegers kunnen veroorzaken.
  • Gefermenteerde sojaproducten behoren tot een van de beste voedingsmiddelen om overgangsklachten binnen de perken te houden. Soja bevat isoflavonen [fyto-oestrogenen] die ongeveer dezelfde uitwerking op het lichaam hebben als lichaamseigen oestrogenen. Maar er bestaan veel misverstanden over soja zegt dr. Glenville: “Sojaproducten in hun traditionele vorm zoals miso, sojasaus en tempeh zijn rijk aan isoflavonen, en kunnen het risico op kanker verkleinen. Maar ze kunnen het best gekookt worden gegeten”. Ook paranoten, walnoten, lijnzaad, sesamzaad, linzen, alfalfa, venkel, kidney-bonen, zonnebloem en pompoenpitten bevatten isoflavonen en calcium. Ze zijn bovendien rijk aan essentiële vetzuren die het slijmvlies van de vagina soepel houden en gewrichtspijn en het risico op hartproblemen verminderen.
  • Het gebruik van voedingsmiddelen uit de Brassica-familie, zoals broccoli, spruitjes, bloemkool etc. helpen niet alleen om de kans op oestrogeen-gevoelige kankers te verkleinen, zoals borst en baarmoederhalskanker, maar houden ook de hormonale balans in evenwicht
  • Magere biogarde zorgt voor gezonde bacteriën in de darmen en verhoogt het absorptievermogen van voedingsstoffen.
  • Vermijd het gebruik van rood vlees en scherpe spijzen, zoals rode pepers etc. en te hete dranken- ze kunnen opvliegers triggeren.
  • Drink voldoende [bron]water, circa 2-3 liter per dag. Dat helpt om de lichaamstemperatuur te reguleren.
  • Eet ook 3 x per week vette vis, zoals zalm, haring, tonijn, sardines en makreel.
  • Geen voedingsmaatregelen maar wel prettig en nuttig zijn fietsen, wandelen, zwemmen en veel in de buitenlucht verblijven. Lekker door het bos of langs het strand. Goed voor de geest, uitstekend voor het lichaam!

Extra ondersteuning

Naast een goed multivitaminepreparaat met een hooggedoseerd B-complex – helpt stress depressiviteit en stemmingswisselingen te verlichten – is het gebruik van vitamine K2 aan te bevelen. Deze nutriënt is in staat de hevige bloedingen die zich in die periode kunnen voordoen te verminderen en het is ook nodig voor stevige botten en gaat kalkaanslag in de aderen tegen. Doen hevige bloedingen zich voor, dan is het altijd verstandig een arts/gynaecoloog te raadplegen. Verder is een soja-isoflavonen-complex met minimaal 20% genisteïne/genistine een goede ondersteuning. Het vermindert opvliegers en nachtzweten, en is effectief tegen osteoporose.

Omega-3-vetzuren [EPA en DHA] zijn ook in staat opvliegers en stemmingsveranderingen te verminderen. Om oxidatie in de bloedvaten te voorkomen dient dit in combinatie met 200 I.E. [d-alfa tocoferol] te worden gebruikt. Ipriflavon beschermt ook tegen menopauzale botontkalking. Vitamine D3 en vitamine C passen verder in deze context. Cimicifuga [zilverkaars-extract met 2,5% triterpeen-glycosiden] is nog een goed middel tegen opvliegers.

Tot slot: ik kan u niet beloven dat al deze maatregelen een succespercentage van 100% opleveren. In elk geval zult u minder last hebben van die ongelofelijk vervelende opvliegers, en daar is al veel mee gewonnen. Mochten er dan toch nog “hittegolven” komen dan ligt dit niet aan u maar aan een mogelijk hete zomer. En dan moet u niet bij mij zijn, maar bij de dames en heren van de Meteorologische Dienst. Als u tegen die tijd orthomoleculaire adviezen wilt die u helpen zo gezond mogelijk van de zomer te genieten, dan weet u mij te vinden.

Edit 11 september 2013:
De Amerikaanse arts John Lee heeft ontdekt dat niet een tekort aan oestrogeen, maar een relatief tekort aan progesteron overgangsklachten veroorzaakt.

Een teveel aan oestrogeen ten opzichte van progesteron kan een belangrijke veroorzaker zijn van de meest uiteenlopende klachten- van opvliegers tot het vasthouden van vocht, van migraine tot zelfs de groei van tumoren.
Na de overgang daalt de aanmaak van oestrogeen door de eierstokken beduidend. Het progesteronniveau zakt echter bijna tot het nulpunt. Dus is er tegelijkertijd sprake van oestrogeentekort en oestrogeendominantie. Dr. Lee beschrijft in zijn boek “Menopauze” vernieuwde methodes van hormonale therapie tijdens en na de overgang, met natuurlijk progesteron, waarbij vervelende overgangsklachten verholpen kunnen worden. De auteur toont in zijn uitgebreide aanbevelingen, naast verantwoorde voedingssuppletie, terecht ook de cruciale rol van gezonde voeding en een verantwoorde levensstijl aan, waar vaak de oorzaken van de problemen te vinden zijn.
Het boek van Lee is m.i. een belangrijke bijdrage aan het bekendmaken van bio-identieke hormonen als vervangers van synthetische vormen. Verder geeft het uitgebreide informatie over het belang van een gezond hormonaal evenwicht tijdens en na de menopauze en verschaft het nuttige en praktische informatie over aandoeningen die in de “kritische” periode van de vrouw een rol kunnen spelen zoals osteoporose, hart en vaatziekten, kanker en aandoeningen van de bekkenorganen.
“Menopauze, alles wat je dokter je niet vertelt” door John R. Lee. M.D & Virginia Hopkins, M.A.,
2012 – met een voorwoord van Ralph Moorman, auteur van “De Hormoonfactor”- www.succesboeken.nl

Literatuur:Phyto-Östrogene: Die sanfte Alternative während der Wechseljahre, Dr. Bernd Kleine- Gunk, 2000 Stuttgart – Deutschland

500 of the Most Important Health Tips you’ll Ever Need, Hazel Courteney, 2009 London- U.K.

The Calcium Lie, Dr. Robert Thompson & Kathleen Barnes, 2008 North Carolina – U.S.A

Delen.

2 gedachten aan “Hittegolven”

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.