Voeding en Gezondheid

Brood, daar zit wat in!

[en dat is nou net niet de bedoeling…]


De Gezondheidsraad, het door de Staat der Nederlanden in het leven geroepen orgaan om over onze [on]gezonde voedingsgewoonten te waken, schreef een aantal jaren geleden een lijvig rapport getiteld “Richtlijnen voor de vezelconsumptie”. Daarin werden we aangemoedigd meer vezelrijke producten te gebruiken, omdat dit zo goed is voor de gezondheid. Volgens de Raad zou dit n.l. op termijn onder andere minder darm en hartziekten opleveren. Om het vezelgebruik te stimuleren bedacht men de slogan: “brood daar zit wat in !” En hoewel dit zeker het geval is is het met dit graanproduct niet alles goud wat er blinkt…..

Fytinezuur

Graanproducten zijn in het algemeen gezond maar er zit ook fytinezuur of fytaat in. Fytinezuur vervult in de natuur de rol van reservefosfaat in zaden. Tijdens het kiemproces wordt fytase gevormd. Dit is in staat fytinezuur af te breken tot vrij fosfaat en inositol. Vrij fosfaat is nodig als bouwsteen voor de jonge, snelgroeiende plant. Als voedsel te veel fytinezuur bevat, kan onder meer een zinktekort ontstaan doordat aan fytinezuur gebonden zink niet meer door de darmwand kan worden opgenomen. Daardoor kunnen tekorten in het lichaam ontstaan die op den duur leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zoals auto-immuunziekten, voedselallergieën ,een verlaagde weerstand, hart en vaatziekten, kanker en suikerziekte.
Jaren geleden werd al op dit probleem gewezen in het Vakblad voor de Voedingsmiddelenindustrie [VMT 1997;5:11-13] Daarin stond:

”Volkorenbrood bevat ongeveer 1,5 mg zink per 100 gram. Maar volkorenbrood bevat ook 0,34 gram fytinezuur per 100 gram. In volkorenbrood is de molaire verhouding tussen fytinezuur en zink dus ongeveer 0,51/0,02=25,5. Bij deze verhouding zal een groot deel van het zink gebonden zijn aan fytinezuur en mag worden aangenomen dat dit zink niet meer beschikbaar is voor opname door het lichaam”.

Gezondheidsrisico’s

Wie de site bezoekt van het Voedingscentrum, een andere instelling die onze gezondheid nauwlettend in de gaten houdt, kan daar lezen dat een zinktekort in Nederland niet voorkomt. Ik geloof daar niks van. Want een stevig deel van de bevolking eet niet eens volgens de richtlijnen van de zogeheten “schijf van vijf”, [die trouwens al weer achterhaald is]. Daardoor lijden velen aan allerlei gebreksziekten zoals afwijkingen in de huid, slijmvliezen en skelet, een veranderd reuk- en smaakvermogen,het achterblijven van de geslachtelijke ontwikkeling en groei, een verminderde afweer tegen infecties en nachtblindheid.

Velen eten voeding die rijk is aan geraffineerde koolhydraten, ondervinden ook nog eens een overdaad aan stress en ademen vooral in de grote steden dagelijks uitlaatgassen in die verzadigd zijn van giftige zware metalen, zoals lood en cadmium. Alles bij elkaar genomen leidt dat tot een gebrek aan zink. Toch houdt het Voedingscentrum vol dat de meeste Nederlanders geen ernstig zinktekort kennen.

Dr. Klaas Bos van het bureau Feed Innovation Services zegt daarover:

“Ik kijk daar anders tegenaan. In Nederland komen wel degelijk gezondheidsproblemen voor die het gevolg zijn van zinktekorten. Fytinezuur speelt daarbij onmiskenbaar een rol. Denk aan chronische verkoudheden, allergieën en huidproblemen zoals eczeem en psoriasis. Ook verminderde vruchtbaarheid is vaak mede terug te voeren op zinkgebrek. Fytinezuur vergroot tevens de tekorten aan ijzer bij personen met een lage vleesinname, met alle gevolgen van dien. En als een hoge inname van fytinezuur samengaat met een hoge calciuminname, stapelen de problemen zich verder op. Je kunt dan ook tekorten verwachten aan mangaan en magnesium. Vezels zijn gezond. Maar het is onverstandig om de Nederlandse bevolking aan te moedigen meer volkoren graanproducten te eten”.

Zink, een belangrijk mineraal

Plantaardig voedsel bevat nauwelijks nog zink want het overdadige kunstmestgebruik met te hoge gehalten aan fosfor, kalium en stikstof belemmert de opname van dit belangrijke mineraal uit de bodem. Bodems die met kunstmest worden behandeld zijn in de regel zinkarm.

Daar komt nog bij dat medicijngebruik zoals cortisonpreparaten, diuretica en anticonceptiva extra roofbouw plegen op de zinkvoorraad in het menselijk lichaam. Overdadig alcoholgebruik, chronische ontstekingsprocessen [vaak ten gevolge van het “moderne voedsel”], nierkwalen, hartziektes, verhoogde schildklierwerking, pernicieuze anemie zijn bijzondere fysiologische omstandigheden die eveneens tot een zinktekort kunnen leiden.

Zink is onmisbaar voor de groei en ontwikkeling van lichaamsorganen. Ook hormonen zoals insuline worden door zink geactiveerd. Zonder zink kan de alvleesklier geen insuline vormen en kan insuline niet opgeslagen en uitgescheiden worden. Zink is daarom van groot belang voor suikerpatiënten !
Zink speelt verder een grote rol bij een gezonde hersenstofwisseling en is van belang bij het proeven, ruiken, kijken en horen. Ons immuunsysteem is alleen actief als er voldoende zink in het lichaam aanwezig is. “Zonder zink zijn de afweercellen uiterst lui !” zegt dr. Michaela Döll die via seminars artsen en apothekers bijspijkert over een natuurlijk[er] aanpak van onze gezondheid, in plaats van antibiotica uit te delen alsof het pepermuntjes zijn. Zink heeft een antivirale werking en maakt het virussen moeilijker het lichaam binnen te dringen. Vandaar dat zink een natuurlijk middel is tegen gesnotter. Een onzuivere huid, dun, krachteloos haar en zelfs haar uitval, kunnen de gevolgen zijn van een ontoereikende zinkvoorziening.

Wat nu; nooit meer brood ?

Nee, want de vezels die in brood zitten hebben wel degelijk een belangrijke functie voor onze gezondheid. Tussen dieetgoeroes bestaan echter grote verschillen in opvatting of die vezels moeten komen van graanproducten of fruit en groente. Sommige huldigen daarin extreme standpunten. Ik houd het liever op de gulden middenweg. Eet zeker voldoende groente en fruit maar ook brood. Kies daarbij voor de zuurdesemvariant. Zuurdesemtarwebrood is een aantrekkelijk alternatief voor volkorenbrood. In monsters zuurdesembrood is zeer weinig fytinezuur gevonden. Dit hangt samen met het lange rijsproces [gemiddeld 4 uur] van zuurdesembrood. Fytase in tarwe krijgt daardoor de kans het fytinezuur af te breken. Verder zijn, om zinktekorten te voorkomen peulvruchten, pompoenpitten, sezamzaad en noten rijke plantaardige bronnen. Voor niet vegetariërs zijn vlees, oesters, krab,sardines, eierdooier, Edammer en Goudse kaas goede leveranciers.
Om elk risico op een zinktekort uit te sluiten is een dagelijkse extra suppletie in de vorm van 15 mg zinkcitraat of gluconaat zeker aan te bevelen.

Literatuur:

Ortho, maart 2006-drs. Toine de Graaf, dr. Gert Schuitemaker
Zink, auto-immuunziekten,voedselallergieën en kanker- drs. Johan E. Sprietsma, 1988
Das Antioxidantienwunder- dr. Michaela Döll, 2003

Delen.

Vorige

Theanine, alertheid en nervositeit

Volgende

Arginine en vitamines tegen pre-eclampsie

  1. drs. Jan Kirch, uroloog

    Aanvankelijk moest ik even schrikken van je bericht, want “Brood” zoals ik hem kende als voorbeeld-artiest in muziek en grafiek, na zijn enkele reis “stairway to heaven” vanaf ’t Amsterdamse Hilton, heeft nu wellicht een nog lager zinkgehalte dan in jouw artikel genoemd. Leuk is dat mijn Kirch-cocktail voor mannelijke subfertiliteit 200mg Zinkgluconaat bevat en als magistrale vorm verantwoordelijk is voor een dossier met 300 geboortekaartjes van supergelukkige stellen bij mij thuis in de bibliotheek(het dossier bedoel ik natuurlijk). Nogmaals een bewijs dat de orthomoleculaire gedachte tropisch hardhout snijdt, daar waar de reguliere kneuzen van fertiliteits”artsen” genoegen nemen met laminaat of spaanplaat. ‘T zal je maar treffen…..

  2. Marc Maessen

    De orthomoleculaire gedachte is inderdaad “tropisch”, echter gezien het onwetenschappelijke karakter snijdt het eerder door een pakje boter dan hardhout. Ik begrijp de onderliggende gedachte, echter deze theorie dient nog altijd gezien te worden als een alternatieve geneeswijze. Met mooie anekdotes kunnen de “reguliere kneuzen” ook vast een boek vullen. Ik baseer me in de geneeskunde liever op wetenschap.

  3. Marc, ben het helemaal met je eens. De grondlegger van de orthomoleculaire geneeskunde prof.dr.Linus Pauling, als enige wetenschapper in de geschiedenis gelauwerd met twee Nobelprijzen, wordt dan ook gezien als een van de grootste geleerden die thuis horen in het rijtje van Albert Einstein e.a. Maar wellicht vind je het interessant mijn opstelletje over “evidenced-based medicine” op deze site te lezen, getiteld “Wat nou alternatief”. Overigens: de opmerking over “kneuzen”waarop je reageert is afkomstig van een universitair geschoold uroloog, die in reguliere kring bekend staat als een voortreffelijk vakman, en in Amerika op universiteiten gastlezingen houdt.
    Met vriendelijke groet:
    Anthon

  4. Marc

    beste Anthon,

    Pauling is zonder twijfel een briljant geleerde. Echter hij was een scheikundige en zijn theorie stamt uit de jaren 50. Dit wil niet zeggen dat zijn theorie hierdoor slecht is, maar de geneeskunde is een dynamisch vak waarin opvattingen over ziekten en behandeling continu veranderen. Op dit moment is de gerandomiseerde, dubbelblinde, placebo-gecontroleerde trial de beste methode om de effectiviteit van een behandeling te kunnen evalueren. Misschien dat dit over 20 jaar ook niet meer klopt, dat weet niemand. Naar mijn mening kun je een behandeling niet aan een grote groep mensen verkondigen zo lang de effectiviteit niet op deze wijze aantoonbaar is. Voor de individuele patiënt ligt dit anders, als iemand persoonlijk baat heeft bij welke behandeling dan ook, heb ik hier geen enkele moeite mee. Wat betreft je opmerkingen over de fraude in de hedendaagse geneeskunde ben ik het helemaal met je eens, dit gebeurt absoluut. Ik wil ook zeker niet beweren dat de Westerse geneeskunde heilig is.

  5. Adriaan

    Ik heb de indruk dat het in vele gevallen een kwestie is van welke (wetenschappelijke) literatuur je leest en of je rekening houdt met de relatieve veiligheid van voedingsstoffen t.o.v. onnatuurlijke medicatie. Bij veel toepassingen hoef je helemaal niet terug te grijpen op de specifieke aanbevelingen van iemand die zijn mening niet meer kan herzien. Dit artikel gaat over zink en de reactie van Drs. Kirch over de vruchtbaarheid van de man. Daarom enkele links naar “gerandomiseerde, dubbelblinde, placebo-gecontroleerde trials” hierover.

    http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11872201
    http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9720838
    http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18287793

    Zie ook http://vita-info.nl/2009/11/zink-en-testosteron/

    Overigens speelt het voedingspatroon van mensen een rol. Eventuele tekorten of juist overmaat aan voedingsstoffen is individueel verschillend en is er interactie tussen de verschillende voedingsstoffen waardoor bijv. combinaties van voedingsstoffen beter kunnen werken. Dit maakt dat er in beginsel complexer onderzoek nodig is om de invloed van voedingsstoffen ondubbelzinnig vast te stellen dan bij lichaamsvreemde medicatie.

    Een ideale situatie zou een geintegreerde geneeskunde zijn waarbij artsen en opstellers van behandelprotocollen meer natuurlijke therapiën een grotere rol geven bij behandeling en preventie en er meer en grootschaliger onderzoek plaats zou vinden naar dergelijke (aanvullende) behandelmethodes.

  6. Ilse

    Beste mensen,

    Hele interessante commentaren hierboven!
    Na bijna 25 jaar gedwongen in de (zowel wetenschappelijk als alternatief) medische wereld te hebben vertoefd kan ik met velen bewijzen zeggen dat beide partijen nog een hoop onderzoek te doen hebben. In de wetenschappelijke wordt zo ontzettend vaak de kennis niet op de juiste manier toegepast waardoor er onnodig veel mensen veel langer ziek blijven of zelfs nog zieker worden en in de alternatieve zijn er zoveel onnozelen aan het werk ten nadele van de goeie maar ook hier geldt dat de meeste waardes en toepassingen bepaalt worden op onderzoeken uit de jaren 50 zonder rekening te houden met verontreiniging en minder voedingsstoffen in ons voedesel.

    Oftewel…. als arrogantie in beide werelden terzijde geschoven zou kunnen worden, zou er veel meer bereikt worden zeker als er een goede samenwerking mogelijk zou zijn.

  7. petri

    hoe zit het met speltbrood? of volkoren roggebrood. ik heb een tarweintolerantie en eet dus geen tarwe brood.

  8. Petri, als er sprake is van een tarweintolerantie is het duidelijk dat die graansoort als consumptie voor jou niet geschikt is. Voor wat betreft mijn betoog over zink is het goed om een natuurvoedingswinkel te vinden die spelt of roggebrood zonder gist verkoopt maar op basis van zuurdesem.
    gr. Anthon

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Copyright Adriaan Pruyssers