Voeding en Gezondheid

Voedingsstoffen bij ADHD

De voedingsstoffen magnesium, vitamine B6 en zink hebben alle drie vele functies in de hersenstofwisseling. Ze zijn alle drie betrokken bij de stofwisseling van de essentiële vetzuren. Een verstoring hiervan wordt als mogelijke oorzaak van ADHD –ernstige aandachts-, impulsiviteits-, en hyperactiviteitsproblemen – gezien. Ook zijn deze voedingsstoffen betrokken bij de melatonine- en dopaminesynthese die ook een rol spelen bij ADHD.
Een magnesiumtekort brengt bij dieren hyperactiveit teweeg. Daarom gingen wetenschappers het magnesiumgehalte bepalen van ADHD patiënten. Het bleek dat zij vaak een tekort aan dit mineraal hadden. Niet zozeer in het bloed(serum) als wel in de rode bloedcellen. Aangenomen wordt dat het magnesiumgehalte in de hersenen gerelateerd is aan het gehalte in de rode bloedlichaampjes.

magnesium in rode bloedcellen

magnesium in rode bloedcellen

Diverse klinische onderzoeken zijn uitgevoerd met magnesium. Bij de meesten werd tevens extra  vitamin B6 gegeven omdat deze vitamine betrokken is bij de opname van magnesium in de rode bloedcellen.  Een typische dosering is 6 mg magnesium  per kg lichaamsgewicht per dag plus 0,6 of 0,8 mg vitamine B6/ kg/dag. Deze onderzoeken lieten allen een positieve werking zien en dat na het stoppen van de behandeling de symptomen na enkele weken weer verergerden.
Journal of the American College of Nutrition, Vol. 23, No. 5, 545S-548S (2004)
Eksp Klin Farmakol. 2006 Jan-Feb;69(1):74-7.
Magnes Res. 2006 Mar;19(1):46-52.

Zink
De onderzoeken met zink zijn minder talrijk dan die met magnesium/vitamine B6 maar de twee studies die we hebben gevonden zijn wel van betere kwaliteit en met meer proefpersonen.
400 kinderen van rond de 10 jaar met ADHD werden in twee groepen verdeeld. De ene groep kreeg 40mg zink per dag en de andere groep een placebo. Na 12 weken werden op drie manieren het gedrag en de klachten van de kinderen beoordeeld. Door een test, een vragenlijst voor de ouders en een vragenlijst voor de onderwijzers. De kinderen in de zinkgroep scoorden beter wat betreft hyperactiviteit, impulsiviteit en sociaal gedrag dan de kinderen in de placebogroep. De zink had geen effect op het concentratievermogen. Uit verdere analyse bleek dat de wat oudere kinderen met overgewicht en een laag zinkgehalte bij aanvang het best reageerden op de zinksuppletie.
Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2004 Jan;28(1):181-90.

In een ander onderzoek kregen kinderen met ADHD, die voordien nog geen medicatie hiervoor hadden gekregen, Ritalin plus 15mg zink per dag of Ritalin plus een placebo. Ook in dit onderzoek deden de kinderen die ook de zink hadden gekregen het een stuk beter, zoals te zien is in onderstaande grafiek.
zink-adhd
BMC Psychiatry. 2004 Apr 8;4:9.

Carnitine
In vele onderzoeken is een afwijking van de samenstelling van de essentiële vetzuren (vooral te weinig van het omega-3 vetzuur DHA) geconstateerd. Dubbelblind onderzoek met extra omega-3 vetzuren heeft echter tegenstrijdige resultaten laten zien. Vaak zal niet zozeer een te lage inname van deze vetten van belang zijn maar een relatief tekort of verhoogde behoefte aan andere voedingsstoffen die betrokken zijn bij de stofwisseling van deze vetten in de hersenen. Zink, vitamine B6 en magnesium spelen hierbij een rol en ook carnitine. Deze voedingsstof is betrokken bij de oxidatie (omzetting in energie) van vetzuren in de mitochondriën van de cellen. In een Nederlands onderzoek kregen kinderen met adhd afwisselend 100 mg carnitine per kg lichaamsgewicht per dag of een placebo. In de periode van acht weken dat ze de carnitine kregen verminderden de symptomen met minstens 30% bij 13 van de 24 kinderen. Bij hen mat men een sterkere stijging van het carnitinegehalte in het bloed dan bij de kinderen die er niet door verbeterden. (Carnitine)

Totaalprogramma
Het onderzoek met supplementen dat de meest gunstige resultaten liet zien kon niet dubbelblind worden uitgevoerd want het aantal voedingssupplementen dat werd gegeven was daarvoor te groot. Vitamines, mineralen, aminozuren (vooral tyrosine, glutamine, taurine en glycine), essentiële vetzuren en probiotica.

Darm- en immuniteitondersteuning (Risicofactor #1)(1) Lactobacillus acidophilus en bifidus(2) Lactoferrin (5 mg)(3) Silymarin (5 mg) Zwavelhoudende supplementen en Glycine (Risicofactor #2)(1) Taurine (275-425 mg)(2) Glycine (700-1830 mg)(3) Methionine (25-75 mg)(4) N-acetylcysteine (NAC) (0-10 mg)(5) L-cysteine (0-25 mg)(6) Glutathione (20 mg)(7) alfa liponzuur (5 mg)(8) knoflook extract (200 mg) (Overige) aminozuren (Risico Factoren #3 and #6)(1)Tyrosine (900-1800 mg)(2) Histidine (25-75 mg)(3) Glutamine (600-1400 mg)(4) alpha Ketoglutarate (AKG) (25-75 mg)(5) L-carnitine (30 mg) Mineralen (Risicofactor #4)(1) Magnesium (as magnesium glycinate) (220-480 mg)(2) Calcium (als calcium ascorbate) (110-170 mg)(3) kalium (als glycerol phosphate) (46-70 mg)(4) Chroom (als nicotinate) (140-200 mcg)(5) Selenium (als methionate) (26-32 mcg)(6) Zink (as monomethionate) (9-15 mg)(7) Mangaan (als arginate) (2.5-4 mg)(8) Borium (als citrate) (1200-1800 mcg)(9) koper (als tyrosinate) (1.2-2.4 mg)(10) Silica (4 mg)(11) Molybdeem (als chelate) (5-40 mcg)(12) Vanadium (chelate) (2-20 mcg)(13) ijzer (als glycinate) (1-2 mg)
Vetzuren(1) zalmolie 1000 mg (EPA 180 mg; DHA 120 mg)(2) Borage olie 200 mg (GLA 45 mg)(3) Soja Lecithine (Phosphatidyl choline 50-150 mg; Inositol 20-25mg)(4) Choline bitartrate (2.5-7.5 mg). Ter ondersteuning van de schildklier (risicofactor #7)(1) Jodium (uit kelp) (25-150 mcg)(2) Tyrosine (900-1800 mg) B Vitamines en fytonutrients (Risico Factor #8)(1) Vitamine B1 (als thiamine en thiamine pyrophosphate) (22.5-27.5 mg)(2) Vitamine B2 (als riboflavin en riboflavin phosphate) (22.5-27.5 mg)(3) Vitamine B3 (als nicotinezuur en niacinamide) (75-140 mg)(4) Vitamine B5 (als D-calcium pantothenate and pantethine) (50-70 mg)(5) Vitamine B6 (als pyridoxine en pyridoxal-5-phosphate) (43-86 mg)(6) Vitamine B12 (cyanocobalamine) (90-175 mcg)(7) Foliumzuur (435-760 mcg)(8) Biotine (20-400 mcg)(9) PABA (22.5-27.5 mg)(10) Vitamine E (140-200 IE)(11) Vitamine C (750-1000 mg)(12) Vitamine A (als vitamin A en beta carotene) (2000-4500 IE)(13) Vitamin D3 (40-100 IU)(14) Vitamine K (20 mcg)(15) Royal bee jelly (source of biopterin) (75-150 mg)(16) Dimethyl glycine (10 mg)(17) Citrus bioflavonoids (10-20 mg)(18) Proanthocyanidins (druivenpit) (5 mg)(19) Bilberry extract (20 mg)(20) Sojabestanddelen (saponins, isoflavones, phytosterols) (20 mg) (sommige stoffen staan in twee categoriën vermeld maar werden niet dubbel gegeven)

Tien kinderen met ernstige ADHD klachten kregen dit suppletieprogramma en tien andere kinderen met ADHD kregen Ritalin in optimale dosering voor symptoombestrijding. Na vier weken werden de kinderen uitgebreid getest. De kinderen op de Ritalin op een tijdstip dat het gehalte in het bloed van het medicijn het hoogst was. De resultaten van de twee groepen waren hetzelfde. In beiden groepen waren de symptomen zeer aanzienlijk afgenomen zoals u kunt zien in onderstaande pdf. Het lastige is uiteraard dat niet duidelijk is welke voedingsstoffen met name de gunstige werking bewerkstelligden. De onderzoekers onderkennen dit en hebben bewust zo’n uitgebreid suppletieprogramma samengesteld omdat ze ervan uitgaan dat ADHD-patiënten tot een heterogene groep behoren. D.w.z. de klachten zijn niet voor iedereen hetzelfde en de oorzaken en effectieve behandeling zijn ook verschillend. Een dergelijk suppletieprogramma is dan ook als een schot hagel waarvan enkele kogels doel treffen en de overigen hopelijk geen schade aan richten. Ze onderscheiden 8 risicofactoren die door bovenstaande suppletieprogramma allen worden geadresseerd. Bepaalde mensen hebben genetisch bepaald een verhoogde behoefte aan bepaalde voedingsstoffen. Als zij de voor hen optimale voedingsstoffen niet krijgen zijn ze bevattelijk voor fysiologische en anatomische veranderingen die geassocieerd zijn met ADHD-symptomen. Idealiter zou een meer individuele aanpak, gebaseerd op o.a. bloed- en urineonderzoek, te verkiezen zijn maar dat is momenteel nog toekomstmuziek.
Altern Med Rev 2003;8(3):319-330

Delen.

Vorige

Vitamine D en testosteron

Volgende

Vitamines tegen bijwerkingen neuroleptica

20 reacties

  1. caroline

    beste,

    mijn zoon heeft adhd en consentratiest .
    hij neemt relatine 1 voor 8uur.
    hij neemt dat al 3 jaar ,heeft er tiks van zenuwtrekken in zen aangezicht plus geluiden maken.
    zen gedrag is de laatste tijd ook verandert nu zijn we met magnezium gestart plus omega 3.
    wel ook zen relatine aan het afbouwen want er word echt te wijnig naar andere middelen gezocht
    graag had ik nog wat meer info gehad als dat kan mvg caroline

  2. Caroline, uit je verhaal meen ik op te maken dat je zoon methylfenidaat hcl [Rilatine/Ritalin] slikt. De farmacologische werkzaamheid lijkt op dat van amfetaminen. Rilatine is een zwaar geschut, maar kan soms [tijdelijk] van nut zijn als het door verstandige psychiaters wordt voorgeschreven. Of dit middel 3 jaar aan kinderen gegeven moet worden doet bij mij in elk geval wel de wenkbrauen fronsen ! In de orthomoleculaire praktijk wordt in het algemeen gebruik gemaakt van middelen die geen of nauwelijks bijwerkingen vertonen. Daarbij zijn magnesium en omega-3-vetzuren zeker aan te bevelen. Ik raad je echter aan niet zelf te dokteren, maar een consult aan te vragen bij een orthomoleculair werkend arts, want wijziging in de medicatie dient bij gedragsstoornissen zeker onder deskundige medische begeleiding te geschieden ! Afhankelijk van waar je woont kunt je via de site http://www.mbog.nl of http://www.soe.nl een arts raadplegen.
    Het beste met je zoon !
    Anthon

  3. Christiane

    Hallo Anthon,

    Ik heb voor mijn zoon van 11 jaar DHA, Chlorella en Causticum 200K gekregen.
    Ik lees daar niets van magnesium en vitamine B in. Hij heeft 2 jaar concerta 18 mg gehad en daar willen hij en wij nu mee gaan stoppen. Hij gaat nu naar groep 8 welke een redelijk rustig jaar is en we moeten altijd een paar weken stoppen met de concerta. Van de orthomoleculaire arts hebben wij dit alternatief gekregen. Moet ik nog vit B en magnesium bijhalen?

    Christiane

  4. Adriaan

    Beste Christiane,
    Anthon is momenteel op reis. Wij adviseren altijd magnesium en een multivitamine of alleen een B complex als ondersteuning bij ADHD. O.a. is dit gebaseerd op bovenstaande onderzoeken waaruit blijkt dat een deel van de mensen met ADHD baat hebben bij deze voedingsstoffen. Hetzelfde geldt voor het omega-3 vetzuur DHA.

  5. jeannet stel

    goedemorgen ik schrijf hier een bericht omdat ik eigenlijk ten einde raad ben mbt mijn dochter ze heeft ritalin voorgeschreven gekregen in het begin reageerde ze er heel goed op kon werken als een paard op school dit was januari 2013 nu enkele maanden later reageert ze er helemaal niet meer goed op het werkt nog maar een uurtje en daardoor gebruikt ze er veel te veel van ze slaapt niet meer en is de hele nacht wakker ze heeft zelfmoord neigingen gehad en heeft haar hele vriendenkring achter zich gelaten gaat de deur niet meer it en gaat niet naar school ze staat helemaal stil ik maak mij ernstige zorgen het was een hele spontane meid daar vind ik nu niets meer van terug het is niet normaal dat een jonge mooie meid van 17 het leven niet meer ziet zitten door deze rommel wat kan ik doen om haar weer in de wereld van de levenden te krijgen?

  6. Jeannet, ik kan mij je zorgen enigszins voorstellen. Het gaat om je kind en dan liggen dit soort problemen bij liefhebbende en zorgzame ouders heel zwaar op de maag.
    Zoals je wellicht uit onze commentaren op vragenstellers hebt kunnen opmaken zijn wij geen artsen/therapeuten. Het beste advies dat ik je kan geven is contact op te nemen met dr. Rogier Koenders, orthomoleculair psychiater van het Centrum voor Integrale Psychiatrie in Groningen. Dit centrum werkt zowel met reguliere als complementaire medicijnen en streeft ernaar voor de patiënt de best mogelijke behandeling te kiezen. Daarbij maken zij ook gebruik van de verworvenheden uit de orthomoleculaire geneeskunde. Hun site is: http://www.centrumintegralepsychiatrie.nl
    All the best met je dochter !
    gr. Anthon

  7. Janet Beers

    Zijn er degelijke en veilige supplementen te koop zonder tussenkomst van een geneeskundige om aan deze mineralen en vitamine te komen? Wanneer ik kies voor een multivitamine van bv Solgar ervaar ik dat ik beter in mijn vel ga zitten . dit gebeurd dezelfde dag al en meestal na een dag of 6 “vergeet” ik de handeling om deze pillen in te nemen waardoor ik de indruk heb gekregen dat mijn lichaam zelf aangeeft dat alle tekorten zijn aangevuld.Wanneer ik zou kiezen voor een supplement met magnesium/zink/B6 hoe weet ik dan de juiste dosering, welk soort magnesium b.v met andere woorden hoe dien ik zelf deze stoffen toe, in welke hoeveelheid,en wat is de onderhoudsdosering. Is de term ” overvloed schaad” ook van invloed? En kan ik ergens op een betrouwbare manier mijn bloed op bovenstaande wijze laten testen? Ik woon in Noord Holland. Ik heb gistermiddag en avond voor het eerst in mijn leven gebruik gemaakt van een degelijke magnesiumolie op mijn huid. Waar ik altijd melatonine gebruik en soms temazepam om te kunnen slapen, viel ik als een blok in slaap en werd ontspannen wakker! Dit zelf onderzoek krijgt dus nog een vervolg. Maar graag zou ik op bovengenoemde vragen een reactie van u ontvangen. Met vriendelijke groet.

  8. Adriaan Pruyssers

    Zoals in de tekst staat is een bloedonderzoek waaruit kan worden opgemaakt welke supplementen iemand met ADHD dient te gebruiken nog toekomstmuziek. Wat betreft magnesium, B6 en zink: Een dagelijkse doses van 200 mg magnesium, 20 mg vitamine B6 en 15 mg zink kunnen zonder problemen voor langere tijd worden gebruikt.Bij kortdurend gebruik zoals in de onderzoeken ongeveer het dubbele. Bij gebruik van hogere doseringen kan wat betreft magnesium diarree ontstaan, van vitamine B6 in zeldzame gevallen neuropathische klachten (gevoelloosheid en pijn vingertoppen) en zink een verhoging van het cholesterol (bij mannen mogelijk groter risico prostaatkanker). Deze laatste twee bij langdurig gebruik. Ik heb zelf geen ervaring met magnesiumolie.

  9. sofie

    Hallo,
    Ik heb heel vaak gespannen schouders en nekspieren!
    Magnesium olie werkt voor mij heel goed, spieren zijn veel meer ontspannen. Ik smeer zelfs regelmatig wat rond mijn kaken ivm kaakklemmen.
    Magnesium slik ik ook, dit voorkomt bij mij stress en depressie, ik kan er beter door slapen en de add klachten verbeteren sterk,
    groet Sofie

  10. Saskia

    Beste

    Ik heb een zoontje met adhd. Ik ben al een tijd op zoek naar zo een soort dokter zoals in Groningen. Ik ben woonachtig in België. Weet u misschien ook iemand in België?
    Grtjs

  11. Anthon

    Saskia, neem eens even contact op met Dr. Mark Bottu in Gent. Hij is voorzitter van de Belgian Society for Orthomolecular Medicine (BSOM) Ongetwijfeld kent hij in België ortho-artsen die zich hebben gespecialiseerd op het gebied van gedragsstoornissen, zoals ADHD. Zijn emailadres is: mark.bottu@telenet.be Veel succes en het beste met je spruit.
    gr. Anthon

  12. Marielle

    Mijn zoontje heeft ADHD achtige klachten, maar we willen i.p.v. het stempeltje geven, kijken of we de problemen die op school ontstaan kunnen reduceren middels het geven van magnesium, b6 en zink.
    Alleen in welke dosis en in welke vorm / welk type. Ik lees over olie, druppels, capsules, voetenbaden etc. Verschillende types als anorganisch of organisch. .. hoop dat u me kunt adviseren.

    Veel dank!

  13. Anthon

    Marielle, het beste advies dat ik je kan geven is een orthomoleculair arts of therapeut raadplegen. Die is in staat de algehele situatie van je zoontje te overzien en vervolgens een gerichte aanpak voor te stellen. Je kunt iemand in je omgeving vinden op http://www.mbog.nl All the best !
    gr. Anthon

  14. samia

    mijn zoon slikt ritalin 50 mg per dag.ik heb ook complexe vitamine B,visolie,en mg zink met calcium.ik merk dat hij drukker geworden ,hij is 12 jaar.mag ritaline met andere suplementen tegeljik?
    alvast bedankt

  15. Anthon

    Samia, er is geen bezwaar tegen het gelijktijdig gebruik van Ritalin en de door jou genoemde supplementen. In het algemeen worden volgens het orthomoleculaire behandelingsprotocol Magnesium, vitamine B6, Zink, Omega-3-vetzuren en L-Carnitine aanbevolen. Voor een volledig lijst verwijs ik je naar het artikel (op deze site)van collega Adriaan “Voedingsstoffen bij ADHD”. Ook het boek van Dr. Gert Schuitemaker “Voeding en Gedrag- Van ADHD tot zinloos geweld”, is een aanrader waarvan (ook op deze site) een boekbespreking is te vinden.
    gr. Anthon

  16. Lianne

    Hoi

    Vraag mijn zoontje gebruikt ook concerta 36 mg
    Hoeveel magnesium en vitamine bij zink mag hij Hij wordt de volgende maand 10 jaar.
    Welk merk graag je mening.
    Hij heeft ADHD MCDD. Verstandelijke beperking lichte mate gedragsproblemen en drukte in zijn hoofd is zo erg.
    Is er ook een orthomoleculair arts in twente.
    Woonachtig te Hengelo.

    Met vriendelijke groet Lianne Duerink

  17. Lianne

    Beste,

    Onze zoon gebruikt ook risperidon vanwege angst en spanning dit wordt steeds erger.

    Met vriendelijke groet Lianne Duerink

  18. Anthon

    Lianne, voor al je vragen adviseer ik je contact op te nemen met dr. Jolieka Regterschot. Zij is orthomoleculair/integraal psychiater en in staat de situatie van je zoontje nauwkeurig in te schatten. Je kunt haar bereiken via email integralepsychiatrie@lentis.nl
    All the best !
    Anthon

  19. Gerda

    Dag Anthon, is er ook een orthomoleculair/integraal psychiater geving Lelystad?

  20. Anthon

    Gerda, dat weet ik niet. Je kunt je wel in verbinding stellen met dr. Rogier Hoenders van het Centrum Integrale Psychiatrie Lentis in Groningen; gezien de afstand Lelystad- Groningen niet al te ver uit de buurt lijkt me.
    gr. Anthon

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Copyright Adriaan Pruyssers