ERYTHEMA SOLARE

Nee, doet u geen moeite. Noch aan de Spaanse kust, noch aan de Italiaanse Riviéra, zult u dit zonovergoten vakantieoord aantreffen. Al zou u alle reisgidsen van de ANWB ondersteboven keren, of de Bosatlas van a tot z uitpluizen,  het staat er niet in. Dat wil zeggen: het bestaat wel, maar het  ligt nergens. U kunt de term wel vinden in Coëlho’s Zakwoordenboek der Geneeskunde.

Daar komt u het tegen als de Latijnse benaming van zonnebrand.  Dat ontstaat, zoals u weet, door overmatige blootstelling aan zonlicht.
Mag ik u daarom, voordat u zichzelf aan een zonovergoten vakantiestrand “in de frituur gooit” een paar tips geven ? Zonder uw huid ernstig te beschadigen kunt u dan zoveel mogelijk profijt trekken van de zon,  dat “zalig hemelding” ( Toon Hermans ).  Want één ding staat vast: voor het behoud van uw gezondheid heeft u de zon wel nodig !

Koningsmantel
De huid is de “koningsmantel van de vrouw” schreef de middeleeuwse medicus Paracelsus. De man heeft  ook zo’n jas, en zo’n koninklijk omhulsel moet dan ook goed beschermd worden. Dat doet de huid in eerste instantie zelf. De zuurlaag, uitgescheiden door de huid beschermt tegen externe aanvallen, zowel van irriterende substanties als van ziekteverwekkende bacteriën. De hoornlaag vormt een natuurlijke barrière, die ons gedeeltelijk isoleert van de “buitenwereld”  De melanine, het huidpigment  beschermt ons tegen ultraviolette stralen.

Niet alleen als gevoelsorgaan en voor het regelen van de lichaamstemperatuur is de huid van belang. Ook voor uitscheidings- en absorptiewerkzaamheden en voor het opslaan van reservevoedsel heeft  de huid een cruciale functie. Bovendien wordt onder invloed van de zon de uiterst belangrijke, maar tot voor kort qua functie onderbelichte vitamine D in de huid aangemaakt en opgeslagen.  En dat vitamine D niet alleen “iets” te maken heeft met het ontwikkelen van sterke botjes, maar heel veel met het voorkomen van kanker, hart en vaatziekten,reumatische artritis, diabetes en multiple sclerose ,kunt u lezen op deze pagina en in het nieuwste boek van orthomoleculair apotheker Dr. Gert Schuitemaker Nieuw licht op vitamine D en chronische ziekten [ www.nieuwlichtopvitamined.nl]

Er is dus alle reden om uw koningsmantel regelmatig een zonnebad te geven. Maar in bad doen betekent nog niet dat u die kostbare jas urenlang “ondergedompeld ” moet houden !

Pootje baden of verdrinken ?

Hoewel we de zon hard nodig hebben om gezond te blijven, heeft  dit hemellichaam ook haar schaduwkanten: jaarlijks worden in Nederland 25.000 nieuwe gevallen van huidkanker ontdekt.

Zonlicht is niet alleen samengesteld uit  infrarode warmtestralen, maar ook uit  ultraviolet licht, de zogeheten UV-A en UV-B stralen. De A stralen hebben een lange golf en dringen diep in de huid door. Daardoor veroudert uw koningsmantel sneller omdat het vasthouden van vocht in de huid lastiger wordt. (“foto-aging” = veroudering door licht ]. De B stralen  pakken niet alleen het genetisch materiaal in de huid aan, ( risico: huidkanker !) maar zijn bovendien verantwoordelijk voor aanvallen op het afweersysteem. Als dat gedeeltelijk is uitgeschakeld , hebben herpesvirussen vrije doorgang en ontwaakt u s’-morgens in uw hotelbed  met een flinke koortsblaar op uw boven of onderlip.  UV-stralen zijn voor zo’n 80% betrokken bij het totale huidverouderingsproces.
Ook vrije radicalen, die alomtegenwoordige atomaire terroristen, bestoken tijdens het zonnebaden uw huid dat het een lieve lust is. Bij roodheid en zonnebrand hebben ze uw huidcellen eigenlijk al min of meer beschadigd. En daar moet u dan ook heeeeel erg voor oppassen, want de huid vergeet nooit wat haar is aangedaan, en presenteert later voor elk “misdrijf” de rekening  !
Maar alle vrije radicalen ten spijt: toch hebben we de zon nodig !

Het geheim van goed zonnegebruik zit hem dan ook  in de dosering, het tijdstip van het zonnebad en de gebruikte in en uitwendige bescherming. Dus [te] weinig of [te] veel zon, pootje baden of verdrinken, that is the question !

Uitwendige mantelzorg

Jaarlijks verschijnen er vele nieuwe soorten zonnecrèmes,-gels en –sprays op de markt, die allemaal even goed of nog beter heten te zijn. Ik ben inmiddels te lang uit de farmabusiness om u op dat gebied vakkundig aan een goed merk te kunnen helpen. Ik raad u dan ook aan deskundig advies te vragen aan mensen die dagelijks hun vakliteratuur lezen : een echte drogist, een ter zake kundige apotheker(sassistent) of een dermatoloog.

Zij dienen u in elk geval te vertellen dat de beschermingsfactor van een product , de tijd van blootstelling aan de zon en het huidtype op elkaar afgestemd moeten zijn. Een voorbeeld: wanneer u normaliter ( zonder crème ) 15 minuten in de zon kunt blijven zonder zonnebrand op te lopen, verhoogt een beschermingsfactor van 10 uw maximale “frituurtijd” tot 150 minuten.

Overigens is het zeer aan te bevelen in het algemeen een kwartiertje per dag onbeschermd van de zon te genieten. U doet daarmee een behoorlijke buffer van het uiterst belangrijke vitamine D op,  vergelijkbaar met de orale inname van zo’n 2000 i.e.  Maar doe dat dan niet op het heetst van de dag tussen 11.00 s’ morgens en 15.00 s ’middags, maar liever ervoor of erna. Wees barmhartig voor uw koningsmanteltje. Daarmee voorkomt u een te snelle huidveroudering ( sterke rimpelvorming )  en/of ernstiger problemen.

Mijn vrouw is van geboorte Sloveense.  Slovenië is bergachtig en ligt heel wat hoger boven de zeespiegel dan Nederland ( dat er onder ligt ). De bevolking heeft om die reden in het algemeen verstandig leren omgaan met de zon. Als de lentezon daar doorbreekt “gooit men niet direct alle textiel uit om elk straaltje op te vangen ” , zegt mijn vrouw , maar laat men de huid geleidelijk wennen aan het zonnebad. En dat is inderdaad veel beter. De huid is in de winter dun, bevat weinig pigment, en is daarom erg kwetsbaar. Die moet je bij het eerste zonnegloren niet meteen “platbombarderen”.

Het Koningin Wilhelminafonds heeft voor een indicatie over welk huidtype hoeveel zonnestralen kan hebben een aardige site gemaakt met een huidtypetest.

Voering

Als het om inwendige mantelzorg gaat hebben Slovenen op Nederlanders nog een ander streepje voor. Het zijn fanatieke groente en fruiteters. En die voedingsmiddelen bevatten rijke hoeveelheden   natuurlijke kleurstoffen, zoals alfa en betacaroteen ( worteltjes etc.) en lycopeen (tomaten, grapefruit, paprika, watermeloen etc.) In een onderzoek aan de Universiteit van Arizona (U.S.A.) werd vastgesteld dat juist deze carotenoïden een zekere bescherming bieden tegen straling van de zon.Met name van geconcentreerde tomatenproducten is een huidverjongend effect geconstateerd door de stimulering van pro-collageen. (zie)

Ook de vitamines C, E, alfa-liponzuur , coënzym Q 10 en het mineraal selenium  zijn inwendige zonnebrandmiddelen, die tegen de vernietigende werking van vrije radicalen beschermen.

Vitamine C bijv. stimuleert de vorming van nieuwe huidcellen.  Deze beschermende stof gaat de door UV straling veroorzaakte verzwakking van de lichaamseigen afweer tegen en  zorgt ervoor dat uw immuunsysteem intact blijft.

Vitamine E daarentegen verbetert de doorbloeding van de huid en zorgt voor een goede huidvochtigheid.

Co-enzym Q10 bevordert de huidcelfunctie en werkt regenererend.

Uit oogpunt van “mantelzorg” is het dan ook van groot belang tijdens de zomermaanden extra van deze voedingssupplementen te gebruiken.

Voorkomen beter dan verbranden !

Mocht ondanks alle raad en advies uw koningsmanteltje een wel erg dikke pakkerd van de zon hebben gekregen in plaats van een tedere kus, dan zou u het volgende kunnen proberen voor de nodige verlichting :
Zet sterke thee en laat die afkoelen.  Drenk een schone zakdoek in de thee en houdt deze op  de zonverbrande plek totdat deze warm aanvoelt. Herhaal dit tot de pijn afneemt. De behandeling voorkomt blaarvorming en roodheid.

Maar voorkomen blijft natuurlijk altijd beter dan verbranden. Hoe dan ook,  waar u dit jaar ook heen mocht gaan: boek geen hotelkamer in Erythema Solare!  De jaarlijkse melding van 25.000 nieuwe gevallen van huidkanker in Nederland moet ons voldoende duidelijk maken hoe kostbaar onze koningsmantel wel is. Ik  wens u daarom een aangename , zonnige en in verband hiermee verstandige vakantie toe !

Anthon de Bont