Vitamine D suppletie dagelijks, wekelijks of maandelijks?

Het is vastgesteld dat vitamine D suppletie bij voorkeur oraal en in de vorm van vitamine D3 (cholecalciferol) moet worden toegediend. Dat is effectiever om lage lichaamsgehaltes van deze belangrijke vitamine te verhogen dan in de vorm van vitamine D2 of intramusculaire injecties. Deze vetoplosbare stof wordt ook iets beter opgenomen samen met vet of alcohol. De meeste vitamines en mineralen kun je het beste dagelijks of bijna dagelijks tot je nemen, hetzij door de voeding, hetzij als voedingssupplement. Voor vitamine C geldt zelfs dat meermalen per dag ideaal is. Bij éénmalige hoge doseringen wordt er van de meeste voedingsstoffen veel minder opgenomen, blijft de voedingsstof korter in het lichaam en kunnen er bij al te royale doseringen vergiftigingsverschijnselen optreden. Bij vitamine D zien we echter dat in diverse onderzoeken de dosering bijvoorbeeld éénmaal per maand is en soms wordt zelfs éénmaal per half jaar een zeer hoge dosis gegeven. We hebben trachten te achterhalen hoe het met de effectiviteit en veiligheid gesteld is van deze minder frequente wijzen van toedienen.

Aan een Israëlisch onderzoek deden 48 oudere vrouwen mee die geopereerd waren na een heupfractuur. Het vitamine D gehalte (calcidiol) was bij aanvang circa 39 nmol/L. Een derde van hen kreeg nu 1500 IE vitamine D3 per dag, een derde kreeg 10 500 IE per week en de anderen kregen 45 000 IE elke 28 dagen. Na twee maanden was het vitamine D gehalte ongeveer evenveel gestegen in de 3 groepen. Gemiddeld waren de gehaltes nu respectievelijk 83 nmol/L, 73 nmol/L en 92 nmol/L in de dagelijkse, wekelijkse en maandelijkse suppletiegroepen. De maandelijkse doses was overigens iets hoger dan de andere twee doseringen.

Een Nederlands onderzoek uit 2007 onderzocht ook het verschil in effectiviteit tussen de drie wijzen van toedienen maar dan met een lagere dosering en bij andere mensen. De deelnemers waren 338 oude mensen die in een verpleeg- of verzorgingshuis verbleven. Het vitamine D gehalte was bij aanvang erg laag. Gemiddeld was het gehalte 25 nmol/L en 98% – bijna iedereen dus – had een gehalte lager dan 50 nmol/L.  Tegenwoordig is het streefcijfer 80 nmol/L.  Een aantal deelnemers kreeg 600 IE vitamine D3 per dag, een deel kreeg 4200 IE per week en een derde groep 18 000 éénmaal per maand.  Na 4 maanden was het vitamine D gehalte gestegen naar gemiddeld  62,5 nmol/L. In de groep die de vitamine dagelijks gekregen had was dit gehalte gemiddeld 69,9 nmol/L, in de “weekgroep” 67,2 nmol/L en in de “maandgroep” 53,1 nmol/L.  Na 4 maanden was het gehalte  van 36% van de mensen in de maandgroep nog altijd lager dan 50 nmol/L. Dit percentage was circa 11% in de twee andere groepen.

Mogelijke heeft de toedieningsvorm een rol gespeeld in de mindere effectiviteit van de maandelijkse inname in vergelijking met het Israëlische onderzoek. In het Nederlandse onderzoek werd de vitamine D niet in een olie of alcohol opgeloste vorm maar droge poeder en tabletvorm  gegeven. Dit wordt vermoedelijk vooral in hoge dosering minder goed opgenomen.

Kinderen

In een onderzoek onder 120 kleine kinderen waarmee men geregeld contact had in het kader van het vaccinatieprogramma werden de kinderen in 3 groepen verdeeld. Een derde van de kinderen kreeg dagelijks 200 IE vitamine D3, een derde kreeg 400 IE per dag en de derde groep kreeg om de twee maanden 50 000 IE vitamine D3 ( 50 000 : 60 = 833). Deze laatste groep kwam duidelijk als beste uit de bus. Na een half jaar had 97% van de kinderen in deze groep een vitamine D gehalte van minstens 75 nmol/L. Slechts 37% van de kinderen in de 200 IE per dag groep en 77% van de kinderen in de 400 IE per dag groep bereikte dit gehalte. Net als in de twee eerder besproken studies werden er geen nadelige effecten van de periodieke hoge doseringen gerapporteerd. Vitamine D suppletie is voor kinderen bijzonder belangrijk . Vitamine D is voor veel functies van belang maar voor stevige botten en optimale hersenen is de vitamine vooral in de kindertijd van groot belang. Hier hebben ze hun leven lang plezier van.
Per land verschillen de suppletieaanbevelingen voor kinderen sterk. In Nederland is deze erg laag:

In diverse landen is de aanbevolen dosering van vitamine D voor kinderen veel hoger en adviseert men soms periodiek hoge doseringen zoals in Frankrijk. De Franse Société Française de Pédiatrie:

1) zwangere vrouwen: een enkelvoudige dosis van 80 000-100 000 IE aan het begin van de 7e maand van de zwangerschap;

2) borstvoeding zuigelingen: 1000-1200 IE/dag;

3) kinderen < 18 maanden, ontvangen melk aangevuld met vitamine D: een extra dagdosis van 600-800 IE

4) kinderen < 18 maanden ontvangen melk die niet is aangevuld met vitamine D: een extra dagelijkse dosis van 1000 – 1200 IE;

5) kinderen van 18 maanden tot 5 jaar en kinderen van 10-18 jaar: twee doses van 80 000-100 000 IE elke winter (november en februari).

In aanwezigheid van een onderliggend risico van vitamine D-tekort [donkere huid; gebrek aan blootstelling van de huid aan UVB-straling door zonneschijn in de zomer; huidziekte
verantwoordelijk voor verminderde blootstelling van de huid aan UVB-straling door zonneschijn in de zomer; kleding dragen die de huid bedekt in de zomer; intestinale malabsorptie of maldigestie; cholestase; nierinsufficiëntie; nefrotisch syndroom; medicatie (rifampicine, anti-epileptische behandeling: fenobarbital, fenytoïne); obesitas; veganistisch dieet], kan het gerechtvaardigd zijn om het hele jaar door suppletie voort te zetten met driemaandelijkse oplaaddoses bij kinderen van 18 maanden tot 5 jaar
en bij adolescenten, en bieden 2 doses van driemaandelijkse toediening in de winter bij kinderen tussen 5 en 10 jaar uitkomst.

Wekelijkse inname van 7 maal de dosis die men anders dagelijks zou innemen heeft dus voor geen enkele leeftijdscategorie nadelen. Ook kan men, vooral bij kinderen, kiezen voor maandelijkse of zelfs driemaandelijkse toediening. Voor kinderen tot en met 5 jaar en van 10-18 jaar wordt vitamine D suppletie van het grootste belang geacht.

Comparison of daily, weekly, and monthly vitamin D3 in ethanol dosing protocols for two months in elderly hip fracture patients. Ish-Shalom S, c.s. J Clin Endocrinol Metab. 2008 Sep;93(9):3430-5
Which regimen treats vitamin D deficiency most effectively? Justin Osborn, MD Antonio Germann, MD J Fam Pract. 2011 November;60(11):682-683
Efficacy of different doses and time intervals of oral vitamin D supplementation with or without calcium in elderly nursing home residents
V. Chel,c.s. Osteoporos Int. 2008 May; 19(5): 663–671.

Vitamin D: Daily vs. Monthly Use in Children and Elderly—What Is Going On?
Luca Dalle Carbonare, c.s. Nutrients. 2017 Jul; 9(7): 652.

http://www.sfpediatrie.com/sites/default/files/recommandations/recovitamined_vidailhet_.pdf  ( We hebben de Franstalige versie aangehouden. In de Engelse samenvatting staan fouten)

Gerelateerd: Is vitamine D giftig?