De orthomoleculaire voedingswetenschap schrijdt met rasse schreden voort, hoewel het woordje “denderen” beter op zijn plaats is. Bijna dagelijks rollen via vakliteratuur en digitale nieuwsbrieven tientallen onderzoeksrapporten over mijn schrijftafel. Ik loop er soms amechtig achteraan in een poging al die fascinerende nieuwe inzichten zo goed mogelijk bij te houden. Zo is er recentelijk heel wat research verricht op het gebied van het microbioom, de verzameling van miljarden micro-organismen die zich genesteld hebben in onze darmen. In wat aanvankelijk een ongestructureerde bende leek, hebben onderzoekers allerlei patronen kunnen identificeren, waarvan sommige verband houden met ziekte. Het Amerikaanse “Human Microbiome Project” heeft onlangs veel inzichten opgeleverd over hoe epigenetische factoren zoals voeding en het gebruik van anti/probiotica het darmmilieu kunnen beïnvloeden en welke gevolgen dit heeft voor de gezondheid van de gastheer.
Brain meets gut
2) Het microbioom kan immuuncellen aanzetten tot het produceren van cytokines die het zenuwstelsel beïnvloeden.
3) Microbes produceren metabolieten zoals butyraat (boterzuur) die de activiteit van cellen in de bloed-hersenbarriére beïnvloeden. Copyright afbeelding Nature.com
Begrippen als “leaky gut” (lekkende darm) en als gevolg daarvan laaggradige ontstekingen hebben nu ook de annalen van de reguliere geneeskunde bereikt. Laaggradige ontstekingen zijn namelijk een voedingsbodem voor diabetes, huidziekten, hoge bloeddruk, reumatoïde klachten, kanker, hart en vaatziekten en auto-immuunziekten. Ook de relatie tussen (niet goed functionerende) darmen en de psychiatrie geniet steeds meer erkenning. Dr. Rebecca Knickmeyer, een neurowetenschapper die zich bezig houdt met onderzoek over hormonen in relatie tot gedrag, vertelde tijdens een interview, dat serotonine niet alleen in de hersenen, maar ook in de darmen een belangrijke functie als signaalstof vervult.
In feite wordt 95 % van alle serotonine in de darmen geproduceerd. Samen met haar tweelingzuster melatonine is serotonine verantwoordelijk voor een evenwichtig dag en nachtritme en een goed functionerende darmperistaltiek. Als het serotoninemetabolisme wordt verstoord, bijvoorbeeld door gebruik van antidepressiva van het type SSRI kan dit een negatieve uitwerking op de darmbarriëre hebben, waardoor de instroom van bacteriële stoffen in het bloed toeneemt. En een laaggradige ontsteking zorgt weer voor een ontregelde darm-hersen-as, met als mogelijk gevolg een eventuele depressie of een andere hersenziekte. Een eetpatroon dat bol staat van suiker, geraffineerde producten en dierlijk vet is een andere vijand van een goed functionerend serotoninemetabolisme. Zo is serotonine maar een klein schakeltje dat de brug tussen darm en depressie kan maken. En in plaats van direct naar het receptenblok te grijpen zou dit nieuwe inzicht psychiaters tijdens hun consulten met patiënten er toe moeten brengen allereerst de vraag te stellen: ” Mevrouw, mag ik eens vragen, wat eet u eigenlijk precies ?”
Gut meets heart
Bij chronisch hartfalen (CHF) is de pompfunctie van het hart verminderd. Het hart pompt dan niet genoeg bloed rond en er ontstaan klachten zoals vermoeidheid en oedeem (het vasthouden van vocht). Volgens de Nederlandse Hartstichting zijn er in ons land bijna 142.000 patiënten met chronisch hartfalen. Naar schatting neemt dit aantal toe tot 195.000 in 2015. De oorzaken van CHF zijn langdurige hoge bloeddruk, een of meerdere hartinfarcten, een hartklepaandoening, hartritmestoornissen, hartspierziekten, een virale infectie of een aangeboren hartafwijking. Een interessante nieuwe ontdekking is dat CHF een relatie lijkt te hebben met een sterk verhoogde aanwezigheid van grote hoeveelheden pathogene bacteriën en schimmels in de darm, gepaard met een verhoogde doorlaatbaarheid en darmontsteking. Bewijzen stapelen zich op dat ziekteverwekkers en hun toxines die van de darm in het bloed terechtkomen oorzaken zijn van laaggradige ontstekingen die het hart aantasten. De conclusie die uit recente studies naar voren kwam was dat vrijwel alle patiënten met chronisch hartfalen grote hoeveelheden bacterieel gespuis als campylobacter, shigella, salmonella, Yersinia enterocolitica maar ook candida in hun darmen hadden.
In een andere studie evalueerde de Portugese Dr. Marta Reina-Couto en collega`s de rol van lipoxines. Deze ontstekingsremmende stoffen zijn sterk verlaagd bij chronisch hartfalen. Acetyl-salicylzuur (aspirine) kan het gehalte lipoxines verhogen. Maar zoals ik in mijn artikel “Holistische Hartdokter” schreef is het dagelijks slikken van een aspirientje niet zonder gezondheidsrisico`s. De voeding bevat echter ook veiliger vormen van salicylaten:
Salicylzuur komt vooral voor in biologisch geteelde voeding en met name in wortels, knollen, koriander, abrikozen, ananas, bessen, dadels, rozijnen, frambozen, sinaasappel, amandelen, radijs en de verse kruiden salie, tijm, oregano, basilicum, rozemarijn, munt en peterselie. Fijnsnijden geeft veel verlies van salicylzuur. Het salicylzuur zit in de interstitiële ruimte van de plant.
Schrijft Marijke de Waal Malefijt op de website van Natuurdiëtisten.nl
Ook resolvines, stoffen die afgeleid zijn van de omega-3-vetzuren EPA en DHA en een ontstekingsremmende functie in het menselijk lichaam vervullen zijn van belang. Uit onderzoek bleek dat patiënten met CHF veel lagere waarden resolvines in hun bloed hadden dan gezonde personen. Een mogelijke conclusie is dat chronisch hartfalen wel eens het eindstadium zou kunnen zijn van een niet beëindigde ontsteking veroorzaakt door bacteriën en schimmels in de darmen. Of deze conclusie gedeeld gaat worden door andere wetenschappers zal de tijd leren. Het gebruik van voldoende omega-3 vetzuren, pro- en prebiotica (vezels), het vermijden van voedsel dat tot darmvervuiling leidt en voeding rijk aan salicylaten is in elk geval en om vele andere redenen een aanrader. Dus mijn advies is: zet uw hart op uw buik !
Pasini,E. et al Pathogenic gut flora in patients with chronic heart failure. JACC Heart Fail.2015 Dec 7. pii:S2213-1779(15)00698-8
Smith PA, The tantalizing links between gut microbes and the brain. Nature 2015 Oct 15:526(7573):312-4)
Reina-Couto M et al. Impaired resolution of inflammation in human chronic heartfailure – Eur J Clin Invest. 2014 Jun;44(6):527-38
Marijke de Waal Malefijt Voeding voor de gewrichten
Gerelateerd:
Delen.
4 gedachten aan “Bacteriën in de darm beïnvloeden hersenen en hart”