Is vitamine D giftig?

Foto door Colin Dunn
Foto door Colin Dunn

Mijn grootmoeder zei het al: overal waar TE voor staat is teveel. Behalve TEvreden voegde ze er aan toe. Of Tequila, merkte een vriend van mij droogjes op. Dat  laatste is nog maar de vraag, want een al te overvloedig gebruik van deze Mexicaanse alcoholische versnapering zou u zo maar in de problemen kunnen brengen. De Middeleeuwse arts Paracelsus – hij wordt beschouwd als de grondlegger van de farmaceutische chemie- zei het zo: “Dosis sola facit venenum”, hetgeen (zeer vrij) vertaald uit het Latijn wil zeggen dat eigenlijk alles vergif is als je er maar genoeg van inneemt. Dat geldt niet alleen voor zoiets “gewoons” als water, maar ook voor voedingsstoffen die in de natuur voorkomen. Neem nou vitamine D.

De afgelopen decennia hebben heel wat studies aangetoond dat veel Amerikanen ( en ook Europeanen !) een schrijnend tekort hebben aan vitamine D. Dat heeft geresulteerd in een toenemend gebruik van vitamine D supplementen. Prima, want vitamine D3 is onontbeerlijk voor gezonde botten en vervult tevens een rol bij het voorkomen van diabetes, hart en vaatziekten, kanker en een hele serie andere ernstige gezondheidsproblemen. Maar omdat Amerikanen bij het gebruik van voedingssupplementen soms een lichte neiging tot overdrijving hebben zijn wetenschappers van de beroemde Mayo Clinic (U.S.A) een onderzoek gestart om te weten te komen of hoge concentraties vitamine D mogelijk schadelijk kunnen zijn. De uitkomsten van dat onderzoek waren nogal verrassend, want ze lieten zien dat hoge bloedwaardes vitamine D zelden giftig zijn. De vraag bleef echter: hoe hoog is te hoog en hoeveel is te veel ?

Percentage mensen met vitamine D boven 125 nmol/L voor verschillende leeftijdscategoriën en per sekse.
Het aantal mensen met vitamine D boven 125 nmol/L voor verschillende leeftijdscategoriën en per sekse van 2002 tot 2011.

Institute of Medicine (IOM)
Een vitamine D-niveau hoger dan 125 nmol/L wordt door het Institute of Medicine (IOM) in de Verenigde Staten als hoog beschouwd. Dat een aantal andere wetenschappers op dit gebied een andere mening hebben laat ik hier even buiten beschouwing. De hoeveelheid D in ons lichaam wordt bepaald door middel van een bloedtest, de z.g. serum 25-hydroxyvitamine D-test. Volgens genoemd instituut is een vitamine D concentratie van 50 – 125 nmol/L normaal te noemen. Lager dan 50 nmol/L betekent een duidelijk tekort. In een periode lopend van 2002-2011 verzamelden en analyseerden onderzoekers in het kader van het z.g. Rochester Epidemiology Project de gegevens van duizenden patiënten. Van de 20308 onderzochte personen had 8 % een vitamine D niveau van meer dan 125 nmol/L en minder dan 1% had 250 nmol/L. Wat het uitblijven van toxische verschijnselen betreft zegt Dr. Thomas Thacher,  één van de onderzoekers:  “Zelfs bij personen die meer dan 125 nmol/L D hadden bleek er bij hogere inname van vitamine D geen groter risico op hypercalciëmie of een stijging van serumcalcium  te zijn.” Hypercalciëmie of hoge concentraties calcium in het bloed kunnen bij zeer hoge D gehaltes voorkomen. Te veel calcium in het bloed kan nierstenen of ernstige cardiovasculaire problemen tot gevolg hebben. Moeten we niet hebben.

Waar “te(veel)” voor staat…
De onderzoekers van de Mayo Clinic vonden dat vrouwen van boven de 65 jaar vitamine D niveau`s hadden van meer dan 125 nmol/L. Wat was de oorzaak ? “Zij bleken vaker D-supplementen te gebruiken”, zegt Thacher. Opvallend was dat tijdens de 10 jaar durende onderzoeksperiode het D-niveau bij de onderzochte personen was gestegen boven de 125 nmol/L van 9 deelnemers per 100 000 aan het begin van de studie tot 233 per 100 000 aan het eind daarvan. Echter, bij GEEN van de proefpersonen trad enig verschijnsel van toxiciteit op. In die 10 jaar werd maar één geval van acute vergiftiging gemeld. De betreffende persoon had een bloedwaarde D van 910 nmol/L ! Reden ? De man had ruim 3 maanden elke dag 50 0 00 IE vitamine D3 plus calciumsupplementen geslikt !. En overal waar “te” voor staat…..

Michael Hollick
Het IOM adviseert voor mensen met matige tot ernstige D tekorten een dagelijkse inname van 4000 IE  D3. “Artsen dienen bij hun patiënten navraag te doen over het eventuele gebruik van vitamine D3 supplementen”, zegt Dr. Tacher. “Vitamine D3 is zonder recept [ in de VS, in Nederland slechts legaal tot 2500 IE] verkrijgbaar in capsules van 50 000 IE per stuk. Wie elke dag zo`n capsule slikt loopt risico op een vergiftiging”. Natuurlijke bronnen van vitamine D3 zijn vette vis zoals makreel, haring, zalm, tonijn en sardines. Echter het eten van deze producten leidt nimmer tot een overdosering vitamine D. “Ons lichaam produceert van nature vitamine D als onze huid wordt blootgesteld aan zonlicht. Overdrijven is ook hierbij niet verstandig in verband met het risico op huidkanker”, zegt Dr. Thomas Thacher.

In een begeleidend schrijven als aanvulling op de Mayo-studies schrijft prof. dr. Michael Hollick, hoogleraar geneeskunde, fysiologie en biofysica aan de Boston University School of Medicine,  dat vitamine D mits in juiste dosering toegediend niet alleen van belang is voor personen met matige tot ernstige te korten. De aanbevelingen van de vereniging van endocrinologen, die Hollick mede heeft helpen opstellen luiden: 400 – 1000 IE vitamine D per dag voor kinderen tot 1 jaar,  kinderen tot 18 jaar 600 – 1000 IE per dag en volwassenen 1500 – 2000 IE per dag .  Mensen met obesitas wordt aangeraden het dubbele van die doseringen te nemen. Alleen mensen met  sarcoïdose, Williams syndroom en bepaalde vormen van lymfklierkanker mogen geen vitamine D gebruiken. Buiten deze uitzonderingen benadrukt prof. Hollick nogmaals dat vergiftiging door vitamine D zelden voorkomt en alleen plaats vindt als door onachtzaam of onoordeelkundig gebruik extreem hoge doses worden geslikt. Had mijn grootmoeder toch weer gelijk !

mayoclinicproceedings.org
Changing Incidence of Serum 25-Hydroxyvitamin D Values Above 50 ng/mL: A 10-Year Population-Based Study
Daniel V. Dudenkov, c.s. Mayo Clinic Proceedings, Volume 90, Issue 5, Pages 577–586
Vitamin D Is Not as Toxic as Was Once Thought: A Historical and an Up-to-Date Perspective
Michael F. Holick, PhD, MD; Mayo Clinic Proceedings Volume 90, Issue 5, Pages 561–564

Gerelateerd: Vitamine D suppletie moet scheutiger volgens apothekers

Behoefte aan extra vitamine D

Delen.

Eén gedachte over “Is vitamine D giftig?”

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.