Nu de medische wetenschap steeds meer overtuigd lijkt te raken van de nadelen van een hoge suiker- en fructoseconsumptie keurt de EFSA, de Europese voedselwaakhond, een gezondheidsclaim over fructose goed. Als fabrikanten 30% pure fructose toevoegen i.p.v. suiker (50% fructose, 50% glucose) dan mag op de verpakking staan ” Consumptie van … leidt tot een lagere bloedsuikerspiegel” . Na het afwijzen van in onze ogen goed gefundeerde claims over tal van voedingsstoffen – denk aan co Q10, carnitine, magnesium en probiotica – heeft door toelating van deze gezondheidsclaim – claims die tot doel hebben de consumptie van het betreffende ingrediënt te stimuleren – de EFSA hiermee zichzelf bij ons definitief gediskwalificeerd als deskundig of onafhankelijk adviesorgaan.
Het klopt dat fructose een lagere glycemische index heeft dan glucose. De bloedsuikerspiegel stijgt minder snel. Dat wil echter niet zeggen dat deze voedingsstof gezonder is. Enkele weken geleden werd dit weer eens uitgelegd in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Nature:
Een drastische toename van de suikerconsumptie de afgelopen 40 jaar is gepaard gegaan met een epidemie van obesitas en het metabool syndroom. […] Er heerst controverse over het belang van de relatieve hoeveelheden van de verschillende suikers. Fructose, dat wordt toegevoegd aan frisdrank en industrieel bewerkt voedsel, wordt geacht een grote bijdrage aan deze aandoeningen te hebben geleverd. Dit wordt overigens nog niet algemeen geaccepteerd. Twee recente studies […] ondersteunen de theorie dat een hoge fructose-inname giftig is.
Voedingssuikers bestaan uit verschillende koolhydraten. Vaak is het zetmeel, sucrose (tafelsuiker uit suikerbieten of rietsuiker) of glucose-fructosesiroop (‘high fructose corn syrup’ een semi-synthetisch suiker dat sinds begin jaren 70 in voedingsmiddelen wordt verwerkt). Zetmeel, zoals in brood en rijst, bestaat uit glucose. Sucrose is een mengsel van glucose en fructose (50/50%) evenals glucose-fructosesiroop (diverse verhoudingen). Glucose en fructose hebben evenveel calorieën maar worden door het lichaam verschillend gebruikt […]
Glucose wordt meteen als energie gebruikt door weefsels zoals de spieren en de hersenen. Overtollige glucose (bloedsuiker) wordt opgeslagen in de lever als glycogeen maar kan ook omgezet worden in fructose. Fructose wordt haast uitsluitend gemetaboliseerd door de lever. Ketohexokinase, ook bekend als fructokinase, legt fructose vast in levercellen als fructose-1-fosfaat. […] Dit kan een regulerende stap in de glycolyse omzeilen waardoor een onbeperkte omzetting in vet kan optreden. Bij glucose is dit beperkt door ATP of citraat.
Aldus kan een hoge consumptie van fructose leiden tot leververvetting, niet-alcoholische steatohepatitis (NASH) en uiteindelijk levercirrose. Vet uit de lever kan in de bloedsomloop komen en opgenomen worden door vetcellen elders in het lichaam met obesitas als gevolg. Ook draagt een hoog vetzuurgehalte bij aan hart- en vaatziekte, insulineresistentie en diabetes. Fructose draagt daarom aanzienlijk bij aan het metabool syndroom.
Belangrijk bewijs voor de juistheid van deze hypotheses werd gevonden in een onderzoek uit 2009. De proefpersonen, die last hadden van overgewicht, kregen, gedurende 10 weken, een dieet dat voor 25% uit toegevoegde fructose (in de vorm van limonade) of voor 25% uit toegevoegde glucose bestond. Degenen die het fructoserijke dieet hadden gevolgd vertoonden veel ongunstiger cijfers m.b.t. insulineresistentie en een toename van buikvet. Niet dat het glucoserijke dieet zo bijzonder gezond was. Hier zag men een grotere toename van visceraal vet en waren veel cijfers ook verslechterd, alleen in mindere mate dan in de fructosegroep.
Volgens de auteurs van het artikel in Nature is onlangs belangrijk ’technisch’ bewijs geleverd door elegante dierproeven. Het voert te ver om deze hier te bespreken.
In vroeger tijden kan het een voordeel zijn geweest in veel gebieden dat fructoserijke voedingsmiddelen zorgen voor opslag van vet. Veel fruit is in de herfst overvloedig aanwezig waardoor mensen en dieren een energievoorraad aan konden leggen in de vorm van vetweefsel voor de op handen zijnde winter. Als u “De nieuwe wildernis’ heeft gezien weet u dat dit voor veel dieren nog altijd geen overbodige luxe is maar voor de mens is dit niet alleen overbodig maar ook schadelijk.
Metabolic syndrome: F stands for fructose and fat Costas A. Lyssiotis & Lewis C. Cantley. Nature 502, 181–182 doi:10.1038/502181a
Consuming fructose-sweetened, not glucose-sweetened, beverages increases visceral adiposity and lipids and decreases insulin sensitivity in overweight/obese humans Kimber L. Stanhope, c.s. J Clin Invest. 2009 May 1; 119(5): 1322–1334.
Gerelateerd:
Verzadigd vet als oorzaak hart- en vaatziekten onder vuur
“Puur, wit en dodelijk…”*
Vitamine E bij leveraandoening
Delen.
Carolien
‘ de EFSA hiermee zichzelf bij ons definitief gediscwalificeerd als deskundig of onafhankelijk adviesorgaan’. En daar zouden we wat aan moeten doen. Maar wat?
Dingen gaan zo ontzettend stroperig. Nadat het medisch tuchtcollege jarenlang (minstens 30 jaar) patiënten of nabestaanden in de kou hebben laten staan (maar 13% v.d. klachten worden toegewezen), is er dan eindelijk een rapport gekomen met aanbevelingen. En nu nog maar zien of die aanbevelingen worden overgenomen en hoe lang dat weer gaat duren. Dat moet toch radeloos makend zijn voor diegenen die ermee te maken hebben?