Is zout echt fout ?

Een goede vraag vond Marcel Hulspas, wetenschapsredacteur van Dagblad De Pers  op 2 maart 2012.

Volgens het RIVM en de Consumentenbond zouden er in Nederland 2500 doden per jaar vallen. Door te veel zout. Zout is een drie keer grotere moordenaar dan het verkeer. Dat is de alarmerende boodschap die Nederland al geruime tijd opgedrongen krijgt. Vrijwel iedereen krijgt teveel zout binnen. Dagelijks een gram of acht. Daardoor overlijden er volgens de Consumentenbond duizenden mensen. Zout leidt namelijk tot een hoge bloeddruk, en daar krijg je weer hart en vaatziekten en beroertes van. Klinkt ernstig, maar gelukkig is dit  weer typisch een gevalletje van een organisatie die aan de weg wil timmeren, zegt Hulspas.

Waar of niet waar
Dat flink veel  zout eten de bloeddruk doet stijgen blijkt inderdaad uit onderzoek. Het jammere is dat er minstens net zoveel onderzoek bestaat dat een dergelijk verband niet aantoont. Het mechanisme dat onze bloeddruk reguleert is dermate goed uitgebalanceerd, dermate gecompliceerd, dat het onmogelijk met een simpele ingreep- “minder zout” – om de tuin kan worden geleid. Er zijn geen aanwijzingen dat wanneer mensen minder zout gaan slikken, de kans op hart en vaatziekten afneemt. Er vallen geen  2500 doden door “te veel zout”, zoals de Consumentenbond stelt, want minder zout eten haalt hoogstwaarschijnlijk niks uit. En nog iets: jaarlijks vallen er zo’n 40 000 doden door hart en vaatziekten. Goed voor minimaal zeventien minstens zo alarmerende campagnes, merkt Marcel Hulspas tenslotte fijntjes op.

Tegengestelde visie

Volgens de inzichten van dr. Fereydoon Batmanghelidj ,een Iraanse internist die in Engeland en Schotland geneeskunde studeerde, lijden veel mensen aan chronische uitdroging. Die negatieve gezondheidssituatie vertaalt zich volgens hem in een heel scala van lichamelijke problemen, zoals allergieën, diabetes, hoge bloeddruk, auto-immuunziekten, darmklachten, artrose, depressiviteit, cardiovasculaire problemen en kanker. Zijn stelling is dat er te weinig water wordt gedronken. En om water in de lichaamscellen vast te houden, wordt er ook nog eens te weinig ongezuiverd natuurlijk zout geconsumeerd. Hij heeft zijn inzichten over het gebruik van water en zout gepubliceerd in zijn “Waterboeken” die de wereldpers haalden; ik heb ze alle drie met veel belangstelling gelezen. De adviezen die hij geeft zijn niet zonder meer voor iedereen direct toepasbaar. Dat geldt in het bijzonder voor personen die een ernstige ziekte hebben doorgemaakt en zij die onder controle staan van een arts. Ook patiënten met een ernstige nieraandoening dienen eerst advies aan hun behandelaar te vragen. Zijn boeken zijn dan ook uitsluitend bedoeld als algemene informatie, waarvan hij hoopt dat de lezer deze kennis met zijn dokter zal delen.

Zout en hoge bloeddruk

Ruim 15 jaar geleden zetten wetenschappelijke artikelen al vraagtekens bij de opvatting dat zout slecht is voor mensen met een hoge bloeddruk. Dr. H. Alderman van het Albert Einstein College of Medicine c.s. hebben in hun artikel in de Journal of Hypertension  van 1995 al aangetoond dat mensen met een zoutarm dieet meer kans hebben om aan een hartaanval of beroerte te overlijden dan degenen die zout gebruiken. In een artikel uit de American Journal of Clinical Nutrition van 1997 heeft dr. David McCurron van de afdeling Nierziekten van de Oregon Health Science University in Portland, ontdekt dat men met een juiste dagelijkse dosis kalium, calcium en magnesium plus zout (natrium) geen hoge bloeddruk veroorzaakt. Het zou de bloeddruk zelfs kunnen verlagen. Maar omdat de gevestigde opvattingen over zout in relatie tot hoge bloeddruk moeilijk te doorbreken zijn werd tijdens een radio-interview in 2004 aan dr. Batmanghelidj de vraag gesteld of het toch niet verstandig is om bij hoge bloeddruk zoutloos te eten. Hij antwoordde::

“Daar gaat de medische wetenschap de fout in, omdat het lichaam zout gaat vasthouden om een hoeveelheid water buiten de cellen van het lichaam te houden. Vanuit deze hoeveelheid water, dat oedeem wordt genoemd, wordt het water gefilterd en in de vitale cellen geïnjecteerd. Er is een omgekeerd osmotisch programma dat het lichaam gebruikt. Hoe droger het lichaam wordt, des te hoger de injectiedruk moet zijn om de omgekeerde osmose te gebruiken. Deze injectiedruk is meetbaar en noemen wij een hoge bloeddruk. De kracht van de injectiedruk is noodzakelijk om water in de vitale cellen te persen. Je neemt daarom wat water en zout en breidt daarmee het volume water buiten de cellen uit en dat staat het water toe de cellen binnen te gaan en de noodzaak van omgekeerde osmose, die door het hele lichaam plaatsvindt, wordt weggehaald en dus gaat de bloeddruk omlaag. Dus water en zout zijn een beter medicijn voor het verlagen van de bloeddruk. Bovendien dient onze voeding naast zout (natrium) ook voldoende kalium, calcium, magnesium te bevatten “.

Mineraalrijk voedsel

Voldoende kalium krijgt men door het eten van [biologische ] rozijnen, aardappelen, avocado’s, bonen, erwten, tomaten, bloemkool, bananen, brood, sinaasappelen, grapefruits, gedroogde abrikozen, melk, eieren en kaas. Als je geen kelp, tarwezemelen, tarwekiem, amandelen en andere noten met een hoog magnesiumgehalte eet, zegt dr. Batmanghelidj, of groene bladgroente, zou je dagelijks een magnesiumsupplement moeten nemen.

Wat calcium betreft zullen de volgende voedingsmiddelen in de calciumbehoefte van het lichaam voorzien; in volgorde van hun calciumgehalte: kelp, kaas, sesamzaad, tofu, peulen [ met name linzen], diverse bonen, vijgen, amandelen, boerenkool, waterkers, peterselie, yoghurt, garnalen, broccoli, melk hüttenkäse en olijven.

Mensen die een vermageringsdieet volgen of degenen die niet de beschikking hebben over een uitgebalanceerd dieet, zullen deze mineralen in een supplementencomplex moeten innemen. Ook jodium is van uitermate groot belang, daarom kiest dr. Batmanghelidj niet voor geraffineerd keukenzout, maar zuiver zeezout, met de gedachte dat dit voedingsmiddel veel belangrijke sporenelementen, waaronder jodium,bevat.

Zout: het eeuwige medicijn

Zout is een onmisbare substantie voor het overleven van alle levende wezens, vervolgt dr.Fereydoon Batmanghelidj. In bepaalde culturen is het zijn gewicht in goud waard en wordt in wezen ook geruild voor zijn gewicht in goud. In woestijngemeenschappen weten de mensen dat het gebruik van zout hun verzekering voor overleven betekent. Voor deze mensen zijn zoutmijnen hetzelfde als goudmijnen. Water, zout en kalium regelen samen het watergehalte van het lichaam. Water regelt het watergehalte binnenin de cel door zich bij iedere cel die het tegenkomt naar binnen te werken. Het moet daar zijn om de cel schoon te maken en het giftige afval van de celstofwisseling weg te halen. Als water eenmaal in de cel zit, wordt het vastgehouden door het kalium in de cel, voor zover het daar aanwezig is. Zelfs in de plantenwereld geeft het kalium de stevigheid aan het fruit doordat het water in het fruit vasthoudt. Zout houdt water buiten de cellen vast door middel van osmose. Het houdt de hoeveelheid water die buiten de cellen wordt vastgehouden in evenwicht. In het lichaam zijn er eigenlijk maar twee “zeeën” van water: één wordt op zijn plaats gehouden in de cellen en de ander wordt op zijn plaats gehouden buiten de cellen. Een goede gezondheid hangt af van het gevoelige evenwicht tussen de hoeveelheden in beide “zeeën”. Dit evenwicht wordt bereikt door het regelmatig drinken van water, het eten van kaliumrijk groente en fruit en zout. Ongeraffineerd zeezout, dat ook wat van de andere benodigde mineralen bevat, heeft de voorkeur. Aldus onze waterdokter.

Hoeveel water en hoe vaak ?

Iedere 24 uur hergebruikt ons lichaam de gelijkwaardige hoeveelheid  van 40 000 [ ! ] glazen water om de normale lichamelijke functies te kunnen uitvoeren, schrijft dr. Batmanghelidj. Dit gebeurt iedere dag van ons leven. Binnen dit patroon van de waterhuishouding en het hergebruik en afhankelijk van omgevingsfactoren, komt het lichaam elke dag 6 tot 10 glazen water tekort. Dit tekort dient aangevuld te worden. Ons lichaam heeft per dag gemiddeld 30 ml water per kilogram lichaamsgewicht nodig- dat komt neer op 8 tot 10 glazen per dag. Water moet de hele dag door gedronken worden in porties van 250-500 ml. Net zoals je ervoor zorgt dat je auto niet zonder benzine komt te staan voordat je gaat tanken, dien je ervoor te zorgen dat je lichaam niet uitdroogt voordat je water gaat drinken. Wanneer moet water gedronken worden ?

  1. vóór de maaltijden; het beste is een half uur voor het eten. Dit zorgt er voor dat het spijsverteringskanaal wordt voorbereid. Vooral belangrijk voor mensen met maag en darmklachten.
  2. bij dorst, zelfs wanneer dit tijdens de maaltijd is.
  3. tweeënhalf uur na een maaltijd, om het verteringsproces te voltooien en de uitdroging die door het afbreken van voedsel ontstaat, te corrigeren.
  4. op de nuchtere maag om de uitdroging die ontstaat tijdens de slaap te corrigeren.
  5. vóór het trainen, zodat het beschikbaar is voor transpiratie.
  6. door iedereen die een moeilijke stoelgang heeft en niet voldoende groente en fruit eet. Twee tot drie glazen water op de nuchtere maag werken uitstekend als laxeermiddel.

 

Controversieel

De inzichten van dr. Fereydoon Batmanghelidj over het gebruik van water en zout bij de instandhouding van onze gezondheid en in het bijzonder bij hoge bloeddruk zijn niet bepaald alledaags te noemen. Zelf zegt hij dat hij zich met zijn opvattingen een roepende in de woestijn heeft gevoeld. Hij zal niet de eerste wezen. De ideeën van Hippocrates, Hildegard von Bingen , Hahnemann en zo vele anderen uit het medische verleden werden immers ook niet met applaus begroet. Ze werden eerder gevoeld als een bedreiging van het gevestigde medische establishment. Op dat terrein is er in de 21ste eeuw nauwelijks iets veranderd. Maar de tijd heeft die kopstukken uit de geschiedenis van de geneeskunde in het gelijk gesteld. Misschien dat onze waterdokter straks ook een ereplaatsje naast deze vernieuwers krijgt. Veel van wat Batmanghelidj publiceert over het gebruik van goede voeding, eiwitten, aminozuren, essentiële vetten, zonlicht en lichaamsbeweging onderschrijf ik van harte. Zijn adagium “ je bent niet ziek, je hebt dorst”  vind ik uiterst origineel maar gaat, denk ik, niet altijd en voor iedereen op. Voor de verklaring van het ontstaan van ziekten is meer nodig dan alleen gebrek aan water en zout.

Bronnen o.a.: Water – het goedkoopste medicijn voor je gezondheid, voor genezing, voor je leven; je bent niet ziek, je hebt dorst !”- Dr. Fereydoon Batmanghelidj-2009

Alderman MH,The Cochrane Review of Sodium and Health. Am.J.Hypertens. 2011; 24 ( 8 ):854-6

Uitgave: www.succesboeken.nl

Gerelateerd: Hoge bloeddruk

Delen.

3 gedachten aan “Is zout echt fout ?”

  1. Toch lijjkt het mij een verklaring. Want wij stammen toch af van eencellige dieren afkomstig uit de zee?

    Dus ongeraffineerd zout gerbruiken waarin veel mineralen zitten lijkt mij geen raar idee. Maar dat veel wat drinken snap ik weer niet zo goed. Je drintk toch gewoon als je dorst hebt? Je gaat toch niet tegen je zin in water drinken als je geen dorst hebt? Tegennatuurlijk lijkt mij dat.

    vr gr
    gezondheidsfreak

  2. Beste gezondheidsfreak, je rijdt de tank van je auto toch ook niet helemaal leeg, maar vult hem toch op tijd bij ? Zo is het ook met water drinken: je moet niet drinken voor de dorst, maar drinken vóór de dorst. Zoals dr. Batmanghelidj in zijn boeken uiteenzet is dorst juist een signaal dat de fysiologische grens eigenlijk al overschreden is en dat is volgens hem en sommge andere wetenschappers geen goed idee.
    gr. Anthon

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.