Dat was wat God beloofde aan de geknechte Joden in Egypte. Niet dat er in Egypte geen honing te krijgen was hoor, oh nee. Dat blijkt bijvoorbeeld heel duidelijk uit een heel oud reliëf op het graf van een zekere Pabusa in Thebe, uit de 24ste dynastie, waarop een imker achter een bijenstand van opeengestapelde aarden buizen knielt en er honing uithaalt. In het Oude Rijk werd bij overleden farao’s honing meegegeven, zodat de heren zich tijdens hun vermoeiende reis naar het hiernamaals konden verkwikken met deze versterkende lekkernij. Honing werd aan deze zijde van het graf veelvuldig toegepast in de Egyptische geneeskunde. Een recept uit de beroemde papyrus Ebers- handboek voor arts & apotheker uit de 16de eeuw voor Christus- luidde: “ Om wonden uit te trekken mengt men gelijke delen was, vet, dadelwijn en honing met opgekookt graan; dit 4 x op de wond aanbrengen”
In diezelfde farmacopee vinden we honing in diverse recepten voor diuretica, laxantia, tonica, middelen tegen indigestie, zalven voor oogziekten, brand en andere wonden.
Honing in het oude Israël
Er zijn archeologische bewijzen gevonden voor de Bijbelse beschrijving van Israël als “het land vloeiende van melk en honing – of op zijn minst dat laatste, meldt het Instituut voor Archeologie van de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem. De vondst werd gedaan in Tel Rehov in de vallei van Beth-Sean. Ze bestaat uit drie rijen met cilindervormige lemen bijenkorven die minstens drie lagen dik zijn opgestapeld. De bijenkolonie dateert uit de 10de tot begin 9de eeuw voor onze jaartelling en bestond waarschijnlijk uit zo’n 100 bijenkorven. Imkers schatten dat de productie wel een halve ton honing per jaar heeft bedragen.
Honing, wat is het ?
Bijen verzamelen nectar uit bloemen door die met hun buisvormige tong op te zuigen. Deze nectar nemen ze in een van hun magen mee naar hun nest. De nectar wordt aan andere bijen overgedragen, die zo’n half uur op het vocht “kauwen” en het vermengen met enzymen uit hun mondklieren. Dan brengen ze de nectar over naar zeshoekige cellen van bijenwas en wapperen ze met hun vleugels om het vocht eruit te laten verdampen. Nadat het watergehalte tot minder dan 18% is gereduceerd, worden de cellen met een dun laagje was afgedekt. Afgedekte honing is bijna onbeperkt houdbaar. In graftomben van farao’s heeft men volkomen eetbare honing aangetroffen die dateerde van 3000 jaar geleden. Honing is fantastisch voedsel -een ware bron van natuurlijke antioxidanten, enzymen, aminozuren, vitaminen en mineralen. Zuivere biologische honing bevat calcium, ijzer,. zink, kalium, fosfor, magnesium, koper, chroom,mangaan en selenium. Flavonoïden zijn krachtige antioxidanten die extra energie geven. Eén zo’n flavonoïde, pinocembrine genaamd ,is een uniek bestanddeel van honing dat zo mogelijk nog meer gezondheidsvoordelen verschaft boven de “gewone”antioxidant. Een andere, pinostrobine, ondersteunt de enzymactiviteit in het menselijk organisme.
Honing wat doet het ?
De nieuwszender CNN berichtte een poos geleden: “Honing raakte uit de gratie als middel voor het verzorgen van wonden toen er tijdens de Tweede Wereldoorlog antibiotische wondzalven werden ontwikkeld. Maar nieuw onderzoek -en de opmars van bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica -geeft dit ouderwetse huismiddel een plaats in het moderne medicijnkastje” Eén onderzoeksterrein betrof bijvoorbeeld de behandeling van brandwonden. Men constateerde dat patiënten sneller genazen en minder pijn en littekenvorming hadden als er honingkompressen werden gebruikt.
De Canadese The Globe and Mail berichtte : “In tegenstelling tot het arsenaal geperfectioneerde antibiotica die niets konden uitrichten tegen antibioticaresistente supermicroben, is honing in staat met tenminste enkele daarvan de strijd aan te gaan in het geval van geïnfecteerde wonden”
Een bijzonder soort honing die gewonnen wordt uit de bloemen van de z.g. Manukastruik blijkt volgens klinische onderzoeken in staat te zijn de volgende hardnekkige bacteriesoorten uit te roeien:
MRSA (methicilline-resistente Stafylococcus aureus)
MSSA (methicilline-gevoelige Stafylococcus aureus)
VRE (vancomycine-resistente Enterococcen
Helicobacter Pylori (veroorzaker van maagzweren)
Met de toenemende dreiging van antibiotica-resistente infecties en het overmatige gebruik van infectiebestrijdingsmiddelen,lijkt de terugkeer naar het gebruik van honing als natuurlijk en veelzijdige bacteriedoder alleszins gerechtvaardigd.
Bijenspuug
Wat zit er in honing waardoor die een genezende werking heeft ? Het antwoord heeft te maken met de werkbij die nectar van bloemen verzamelt. Het speeksel van de bij bevat glucoseoxidase, een belangrijk enzym dat de glucose in de nectar afbreekt. Een nevenproduct van dit afbraakproces is waterstofperoxide, dat van oudsher gebruikt wordt om wonden schoon te maken en te desinfecteren.
Normaal is de uitwerking van waterstofperoxide wanneer die op de wond wordt aangebracht van korte duur; maar met honing is de uitwerking anders. De honing wordt, als die op een wond is aangebracht, enigszins verdund door het lichaamsvocht, en daardoor neemt de natuurlijke zuurgraad van de honing af. Het enzym komt in deze minder zure omgeving in actie. De afbraak van suiker in honing vindt langzaam en constant plaats. Bij dit proces komt waterstofperoxide vrij, in hoeveelheden die net groot genoeg zijn om bacteriën ter plaatse te doden zonder een nadelige uitwerking te hebben op het omliggende gezonde weefsel. Een dun laagje honing doet een vochtige omgeving ontstaan die de huid beschermt en voorkomt dat er zich een harde korst vormt. Honing stimuleert de groei en vorming van nieuwe haarvaten en zet de cellen die nieuwe huid vormen tot groeien aan. Bovendien hebben de antioxidanten in de honing een ontstekingsremmende werking die helpt de zwelling te verminderen, de circulatie te bevorderen en te voorkomen dat er vocht uit de wond loopt.
Nog eens “melk en honing”
Men heeft zich wel eens afgevraagd of het mogelijk is om gezond te blijven bij een dieet dat uitsluitend uit melk en honing bestaat. Een avontuurlijk aangelegde Amerikaan, M.H. Haydak nam daarom in 1934 de proef op de som. Op de ochtend van 9 november van dat jaar stapte hij uit bed en begon zijn ontbijt met een halve liter melk met honing. Lunch en avondmaal bestonden uit het zelfde recept. Zelfs Thanksgivingday, de vierde donderdag van november werd met melk en honing gevierd. Honderd gram honing werd in een beetje melk opgelost en dan met de rest van twee flinke glazen [1,136 liter] aangevuld. Elke twee uur van s’morgens 8 tot s’avonds 8 nam hij een groot glas. In de eerste vier weken koos hij voor donkere boekweithoning, de daaropvolgende vier weken lichte steenklaverhoning. Daarna verwisselde hij elke dag van honingsoort. De eerst paar weken kreeg hij een verschrikkelijke honger. Daarna begon hij zich voldaan te voelen. Zijn gewicht was na 12 weken onveranderd. Het hemoglobinegehalte in zijn bloed was iets toegenomen. Hij voelde zich sterker dan voorheen. Tijdens de hele proef had hij geen last van vermoeidheid of darmverstopping.
Maar…omdat melk en honing niet rijk zijn aan vitamine C, verschenen er na twee maanden puistjes op voorhoofd en wangen en witte ronde vlekken op zijn tong, die stroef aanvoelde. Vitamine C-gebrek !
Daarom nam hij dagelijks 200 gram sinaasappelsap,waarna de genoemde verschijnselen verdwenen.
Conclusie: je kunt inderdaad uitsluitend op melk en honing leven. En hoewel ik erg enthousiast ben over de voortreffelijke eigenschappen van honing zult u begrijpen dat ik toch een voorstander ben van een meer gevarieerde maaltijd !
Kritische noot
Veel mensen denken, dat aangezien honing een natuurproduct is, elke willekeurige soort gezondheidsbevorderend werkt en ruim moet worden gebruikt. Niets is minder waar. Helaas zijn de meeste soorten honing die u in de supermarkt koopt sterk bewerkt en door raffinage van waardevolle stoffen ontdaan. Door verhitting zijn natuurlijke enzymen, vitaminen en mineralen vrijwel verdwenen.
Onbewerkte ruwe biologische honing bevat naast de genoemde gezonde ingrediënten:
a.Eiwit-en-enzymrijke pollen, die de bijen hebben verzameld in de kleine “mandjes” die zich op hun achterpoten bevinden.
b. Propolis of “bijenlijm”, een kleverige substantie die bijen gebruiken als materiaal om beschadigingen in hun korf te repareren. Propolis [pro = voor en polis = stad, dus voor de –instandhouding- van stad !]
heeft sterk antibiotische eigenschappen en kan bij verschillende ontstekingen van maag en tanden succesvol worden aangewend.
Ruwe honing bevat een zeker percentage van die pollen en propolis.
Hoewel honing dus heel wat aan ons lichamelijk welbevinden kan bijdragen, mogen we niet vergeten dat deze lekkernij nog altijd uit 70% fructose bestaat. Daarom moet het bescheiden worden gebruikt, aangezien de moderne voedingswetenschap adviseert niet meer dan 25 gram fructose per dag te consumeren. Een theelepel biologische honing per dag [verkrijgbaar bij imker of een natuurvoedingswinkel] laat voldoende ruimte voor het nuttigen van het o zo noodzakelijke fruit.
De wijze koning Salomo, voormalig bewoner van het land dat vloeide van melk en honing, zei bijna 3000 jaar geleden : “Mijn zoon eet honing, want hij is goed; en laat zoete raathoning op uw gehemelte zijn. Is het honing wat gij gevonden hebt ? Eet wat voor u genoeg is opdat gij er niet te veel van neemt en het moet uitbraken” [De Bijbel, Spreuken 24:13;25:16] Waarvan akte !
Bronnen:Bijen, Honing, Gezondheid – Edmund Herold – 1976, uitgave Strengholt, Naarden
The Honey Prescription, the Amazing Power of Honey as Medicine – Nathaniel Altman – 2010 – Healing Arts Press, U.S.A
Delen.
Mooi stuk over de honing Anthon. Ik weet wel dat je honing lang kon bewaren maar wat daar in het stuk staat geschreven sta ik wel echt van te kijken. Ik heb meestal honing rechtstreeks van een imker uit de hollandse duingebied. Toen ik 5 x per week nog sporte nam ik voor het sporten een flinke eetlepel honing., mischien zit het tussen me oren maar ik kon er goed op trainen. (bodybuilding)
Kees, blijf daar vooral mee doorgaan !
gr. Anthon
Ik proef wel verschil met de honing van de imker of uit de winkel. Er zit meer smaak in de honing van de imker. En ik blijf ermee doorgaan Anthon ik vindt het lekker.
Wat een leuke en interessante wetenswaardigheden over honing. Vooral over dat kauwen van de werkbijen. Een vriend van ons is hobby imker en vertelde ons toen we bij een bevriende imker in Südtirol waren veel over het bijenvolk, maar dit wisten we nog niet. Toch eens vragen of hij dit wel wist.
Bedankt Ton en we zien uit naar volgende humorvolle artikeltjes.
h.gr. Henk en Marianne