Roel Coutinho maakt zich zorgen….

Prof. Dr. Roel Coutinho, hoogleraar Epidemiologie en directeur Infectieziektebestrijding van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu [RIVM] maakt zich zorgen. Mijnsinziens terecht. Niet alleen in Nederland, maar ook daar buiten is antibioticaresistentie een groeiend probleem voor de volksgezondheid aan het worden.
Ongevoeligheid van ziekmakende bacteriën, virussen en schimmels voor de werking van antibiotica komt volgens Coutinho doordat feitelijk te vaak en teveel naar zulke medicijnen wordt gegrepen.

Farmaceutische industrie

Tot nu toe werd er telkens nieuwe antibiotica uitgevonden. Maar dat vernieuwingsproces houdt een keertje op, omdat er onvoldoende nieuw onderzoek wordt uitgeschreven.
“De farmaceutische industrie steekt liever meer geld in het ontwikkelen van chronische geneesmiddelen, zoals cholesterolverlagende middelen. Daar verdien je veel meer mee dan aan nieuwe antibiotica die kortdurend worden gebruikt. Dat is geen veroordeling maar een feit” , zegt dr. Coutinho in SPITS van donderdag 31 december 2009
Wat kan de burger volgens de RIVM-directeur zelf doen ?
“Mensen moeten zich realiseren dat ze antibiotica niet onnodig gebruiken bij koorts. Bij kinderen met koorts gaat het vaak om virussen, waarvoor antibiotica helemaal niet nodig is. Dus als de huisarts zegt dat het niet nodig is, moet je het ook niet gebruiken. Ten onrechte dit middel gebruiken geeft risico’s”, aldus Roel Coutinho.

Vraag

Mag ik zo vrij zijn meteen met de antivirale deur in huis te vallen ? Ik ben absoluut geen tegenstander van het verstandige en evenwichtige gebruik van antibiotica. Die middelen kunnen bij acute, bedreigende situaties levensreddend werk doen. Maar zoals elke arts u kan vertellen, werken ze niet tegen virussen, wel bij bacteriële infecties. Dat is één. Het tweede is – en daar heb ik mij tijdens mijn farmaceutische opleiding al over verbaasd – de werkwijze van de omgekeerde wereld. Ik bedoel dit: ieder mens beschikt over een prachtig ontworpen afweersysteem. Is er sprake van een virale of bacteriële invasie, dan is uw lichaam, als het in goede conditie verkeert, uitstekend in staat om middels een algehele mobilisatie uw hele afweerapparaat onder de wapenen te roepen. Ligt het personeel in uw lichaamskazernes te slapen of is het zo vermoeid en uitgeput, dat het met geen honderd stokslagen op appel te roepen is, dan kun je de vijand natuurlijk gaan bombarderen met antibiotica. En soms moet dat ook. Maar is het niet veel logischer om, als u dit jaar al voor de derde keer door de ‘griep’ geveld bent, eens af te vragen waarom die soldaten in algehele staking zijn gegaan ? Om dan vervolgens te zien wat er voor nodig is om deze biochemische militairen in opperste staat van paraatheid te brengen ?

Jan Soldaat

Voor een doeltreffende biologische oorlogsvoering dienen alle weerbare manschappen in opperste conditie te verkeren. Niet alleen dat, ze moeten in hun strijd tegen bacterieel en viraal gespuis ook nauw met elkaar samenwerken. Ons immuunsysteem beschikt daarvoor over soldaten met zeer geavanceerde wapens. Zoals het Rode Leger bij Stalingrad het zielige restje Duitse Wehrmacht in 1943 omsloot en als het ware “opvrat”, zo hebben wij in ons lichaam ook “vreetcellen” die de ziekmakende binnendringer omsingelen en hem vervolgens met huid en haar “opvreten” [fagocyten, verdeeld in macrofagen en microfagen (die weer onderverdeeld zijn in neutrofielen, dentrische cellen, monocyten etc.)]. Een leger heeft natuurlijk ook generaals [helper-T-cellen] nodig die de troepen mobiliseren, en zo nodig de hulp in roepen van andere troepen [B-cellen].Een modern leger maakt gebruik van geleide projectielen om de vijand in het hart te raken . Dat doen de plasmacellen door miljoenen antistoffen te produceren. Wil de ‘invader’ succesvol onschadelijk gemaakt kunnen worden, dan moet die eerst herkend worden. Dat is de taak van de immunoglobulinen. Zij beschikken over biochemische ‘antennes’ om het verschil tussen vriend en vijand te onderscheiden. Gaat het om een vijand dan hechten ze zich aan hem vast,doen er wat eiwitten bij en spuiten er vloeistof in, waardoor hij barst en sterft De ‘vreetcel’ [macrofaag] hoeft dan alleen nog maar het karwei “af te maken”. Wil een leger goed functioneren dan zal er van goede communicatie sprake moeten zijn. De interleukinen doen dienst als boodschapperstoffen tussen de verschillende divisies. Het zijn de koeriers – of moderner – de veldtelefoons van ons immuunsysteem. Interferonen vormen de eerste verdedigingslinie van het immuunsysteem tegen de meeste virussen. Ze zorgen ervoor dat cellen die niet geïnfecteerd zijn door een virus resistent worden tegen infectie. Virussen kunnen alleen ziekte veroorzaken als ze zichzelf kunnen dupliceren binnen de cellen. Interferon houdt dit duplicatieproces tegen en is dus een krachtige viruskiller. Als de invasie van ziekteverwekkers tenslotte tot staan is gebracht en het immuunsysteem de strijd heeft gewonnen, dan komen de suppressor-T-cellen in actie met chemische signalen om de reeks immuunreacties een halt toe te roepen.
De veldslag is gewonnen !

Wapenwedloop !

Welke maatregelen zijn essentieel om de heren militairen en hun wapentuig in opperste conditie te brengen ?

1. Voldoende slaap – een goede nachtrust is een uitstekende ondersteuning van uw immuunsysteem. Dat bleek bijvoorbeeld bij mensen die tegen hepatitis A waren ingeënt. Deelnemers aan de vaccinatie die ruim voldoende slaap kregen hadden een veel krachtiger immuunrespons op het vaccin dan de ‘nachtbrakers’. Dit laat zien dat personen die voldoende nachtrust nemen een beter functionerend immuunsysteem hebben en een hogere weerstand tegen virussen in het algemeen. Eén maand na de vaccinatie hadden degene die onvoldoende slaap kregen veel minder antilichamen aangemaakt, dan de goede slapers.Tijdens de slaap worden hormonen aangemaakt die kennelijk een gunstige invloed hebben op de weerstand tegen ziekten. [Yahoo News, 28 oktober 2003]
2. Stressbeheersing – Ingrid Severijnse heeft in haar voortreffelijke artikel “Help, mijn cortisol slaat op hol” een heldere definitie gegeven waarom een chronische overproduktie van cortisol [een door de bijnieren bij stress geproduceerd hormoon] het immuunsysteem onderdrukt. Zij zegt:”Chronische stress kan leiden tot een verschrompeling van de thymusklier [waar juist de belangrijkste soldaten worden aangemaakt !] en tot onderdrukking van het immuunsysteem”. Ook onderdrukt cortisol de mogelijkheid van de witte bloedcellen om chemische boodschappers ‘de veldtelefoons – uit te scheiden, zodat vervolgens de verschillende soorten immuunsysteemcellen niet meer met elkaar kunnen communiceren wanneer het gaat om infecties effectief tegen te gaan. Uiteindelijk kan cortisol zelfs optreden als een signaal naar de vele immuunsysteemcellen om simpelweg op te houden met werken, zodat er cellen afsterven.
3. Beweeg ! – Onderzoeken laten zien dat dagelijks een half uur matige tot intensieve lichaamsbeweging het risico op het krijgen van een verkoudheid sterk vermindert. Denk daarbij aan wandelen, zwemmen, fietsen. Het vermijden van roltrappen en liften is al een goede stap in de richting [The American Journal of Medicine, nov.2006;119(11);937]
4. Vermijd overmatig gebruik van suiker – Geraffineerde suiker is de wortel van veel problemen. De functie van ons immuunsysteem wordt ernstig belemmerd door de consumptie van suiker. Suiker verlaagt de productie van antilichamen en zorgt ervoor dat de “vreetcellen” inactief worden. Immuuncellen zijn onder invloed van suiker niet in staat de indringers in ons lichaam op te zoeken en te verslaan. Er ontstaat een vorm van verlamming, zodat deze cellen inactief worden. Suiker blokkeert bovendien de opname van vitamine C in de cellen. En die is bij een infectie nu juist van levensbelang ! Verwijder dus zoveel mogelijk suiker uit de maaltijden. Ook geconcentreerd vruchtensap is een grote bron van suiker.
5. Gebruik de juiste voeding – Ik trap nog maar eens een [wijd] geopende deur in: voor een goede weerstand is consumptie van veel [bij voorkeur ecologisch verbouwde] groente en fruit een must. Vooral de kleurrijke soorten geven uw immuniteit een flinke “boost”. Eet ook een paar teentjes knoflook per dag: Russische penicilline ! Drink voldoende water. Waarom water zo’n belangrijke rol speelt in het voorkomen en behandelen van ziekte kunt u lezen op de fascinerende site van Dr. Fereydoon Batmanghelidj-
   www.watercure.com . Gebruik i.p.v. koffie, groene thee. Het bevat belangrijke weerstandsverhogende stoffen. Wees matig met alcohol, maar een glas droge rode wijn per dag is aan te bevelen. Eet een paar keer per week vette vis, zoals zalm, tonijn. sardines, haring of makreel. Gebruik geen junkfood ! Maak een evenwichtig gebruik van orthomoleculair vervaardigde voedingssupplementen. Die kunnen de immuniteit een flink duwtje in de goede richting geven ! Daarbij kan o.a. gedacht worden aan: zink, selenium, vitamine E, vitamine C, vitamine A en vitamine D [zie voor de nieuwste ontdekkingen over deze vitamine het uiterst belangrijke boek van Dr. Gert Schuitemaker ‘Nieuw licht op vitamine D en Chronische ziekten’– ortho.nl ]
6. Stop vandaag nog met roken – De drie hoofdbestanddelen van rook zijn nicotine, koolmonoxide en teer. Teer veroorzaakt de rokershoest. In de longen zitten trilhaartjes die de longen schoonhouden. Ze werken als een zeef om ziekteverwekkers en lichaamsvreemde stoffen buiten de deur te houden. Als u rookt, worden de trilhaartjes vastgeplakt, zodat ze hun werk niet meer kunnen doen. Voor niet-rokers: meeroken is net zo schadelijk ![Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 2004;148:645-647]

Zorgen deze maatregelen ervoor dat de noodzaak voor de ontwikkeling van nieuwe infectiebestrijdende medicijnen is komen te vervallen ? Beslist niet !
Toch blijft het opvallend dat bovengenoemde adequaat werkende adviezen tot nu toe maar weinig zijn gehoord uit de gelederen der farmaceutische industrie. Maar ja, je kunt nu eenmaal geen kroppie sla of een vitaminepilletje patenteren. Daar valt geen stuiver aan te verdienen.

Voorlopig zullen de zorgen van Roel Coutinho dus nog wel even blijven …

Anthon de Bont