In vino veritas!

rodewijnHippocrates [460-377 v. Chr.], de Griekse grondlegger van de geneeskunde zou onder het genot van een glaasje eens gezegd hebben: “Wijn is buitengewoon geschikt voor de mens, mits hij, bij gezondheid of bij ziekte, op de juiste tijd en met mate wordt toegediend, afgestemd op de persoonlijke conditie”.

Dat is gedegen medisch advies. Uit allerlei onderzoeken blijkt namelijk dat dit edele [gegiste] druivensap niet alleen medicinale eigenschappen bezit. Het heeft ook een levensverlengende werking.

Geschiedenis

“Gebruik wat wijn, ter wille van uw maag en uw veelvuldige ziektegevallen” schreef de apostel Paulus aan zijn geloofsgenoot Timotheus. [De Bijbel, 1 Tim. 5:23 NW]. Een goede raad, want wijn bevat gezondheid. Vele eeuwen vóór Paulus waren  de bewoners van het oude Babylon al doordrongen van die waarheid. Eén van hun woorden voor deze drank had namelijk ook de betekenis van leven..
Door de hele [bijbelse en profane] geschiedenis heen heeft wijn een belangrijke plaats ingenomen bij het behandelen en voorkomen van ziekten.

Keizer Julius Caesar droeg zijn soldaten op om tijdens veldtochten iedere dag een bepaalde hoeveelheid wijn te drinken. Ze zouden dan beter gewapend zijn tegen tyfus, dysenterie en cholera. Die aandoeningen waren een bedreiging voor zijn leger in de ver van het geciviliseerde Rome liggende landen. En nu we het toch over de maag van Timotheus hebben; Hildegard von Bingen [1098-1179] een bekende middeleeuwse kloosterzuster en kruidkundige, scheef aan wijn niet alleen bij maagpijn grote genezende vermogens toe. Zij vermeldt in haar werken ook de weldadige werking van wijn op zieke longen en verstopte darmen.

Ook Napoleon beval [und Befehl ist Befehl, nichtwahr ?] zijn soldaten wijn te drinken om zo gezond mogelijk de vijand in het gelaat te kunnen zien. En kennelijk is het voorschrift van Julius Caesar om wijn te drinken in de Italiaanse kazernes blijven hangen, want nog in de Tweede Wereldoorlog behoorde rode wijn tot het dagelijks rantsoen van Mussolini’s  “machtige” leger.

Werkzame stoffen

Ik ga u niet vermoeien met potjeslatijn. Maar om de vraag te beantwoorden waarom een matig gebruik van wijn zo gezond voor ons is, ontkomen we er niet aan het beestje bij de naam te noemen. Die beestjes heten onder andere [want er zijn er meer !] flavonolen, proanthocyanidinen en resveratrol:
1. Proanthocyanidinen , zijn stoffen die verantwoordelijk zijn voor de diep blauwe kleur in rode druiven. Ze hebben niet alleen een zeer krachtige ontstekingsremmende werking, [ontstekingen in de vaatwanden zijn medeverantwoordelijk voor het ontstaan van aderverkalking] maar zorgen er ook voor dat het lichaam minder “roest” [oxideert], en daardoor langzamer veroudert.
2. Resveratrol  is in staat de kleverigheid van bloedplaatjes te verminderen. Daardoor is het zeer bruikbaar in de strijd tegen beroertes en hart en vaatziekten. Bovendien heeft het tumorremmende eigenschappen. De resultaten die in het onderzoek naar deze eigenschap van resveratrol zijn geboekt zijn veelbelovend. Het stofje heeft dan ook een belangrijke plaats gekregen in de orthomoleculaire kankergeneeskunde. De wijnen gemaakt van de druivensoorten Merlot, Cabernet, Zinfandel, Shiraz en Pinot Noir bevatten de meeste resveratrol.

Om nu de bijzondere relatie tussen rode wijn en gezondheid verder te benadrukken, heb ik zeer willekeurig  enkele onderzoekjes [maar er zijn er vééél meer] bij elkaar gesprokkeld.

Prostaatkanker en longkanker

Onderzoek laat zien dat rode wijn de kans op prostaatkanker verlaagt. Voor dat onderzoek werden 753 kankerpatiënten vergeleken met 703 gezonde controlepersonen die even oud waren, namelijk 40 tot 64 jaar. Alle deelnemers werden over hun alcoholconsumptie en andere risicofactoren voor prostaatkanker geïnterviewd. Ieder glas rode wijn dat per week werd gedronken, verminderde de kans op prostaatkanker significant met 6%.
Wanneer er minimaal 450 ml rode wijn per week werd geconsumeerd, verminderde dit bovendien de kans op agressieve vormen van prostaatkanker met 60%. Consumptie van bier, witte wijn en likeur hadden geen invloed op de ontwikkeling van prostaatkanker. [ International Journal of Cancer 2005;113 [1]:133-40 ]

Ongeveer evenveel bescherming lijkt rode wijn te bieden tegen longkanker: elk glas rode wijn per maand vermindert de kans op longkanker onder rokers en voormalige rokers met 2% tot een maximumbescherming van 60%. Het betrof een onderzoek onder 84000 mannen.  Andere alcoholische dranken lieten ook hier geen bescherming zien. (Reuters Health News; Cancer, Epidemil Biomarkers Prv, 2008 Zie ook)

Beroerte en dementie

”Het risico op dementie en beroerten vermindert aanzienlijk met het drinken van maximaal twee tot drie rode wijntjes per dag” , zeggen de twee neurowetenschappers dr. Sam Wang en dr. Sandra Aamodt, in hun nieuwste boek. [“Het Geheim van je Brein” uitgegeven door Kosmos]

Uit eerder onderzoek was al gebleken dat mannen en vrouwen tussen 60 en 70 jaar die één of twee glazen rode wijn per dag dronken, minder kans hadden op een beroerte.
Om dit verder te onderbouwen werden gedurende 10 jaar 5200 mannen en vrouwen gevolgd. 196 mannen en 245 vrouwen kregen een ischemische beroerte [een ernstige situatie, waarbij een bloed of vetpropje de bloedtoevoer naar de hersenen afsluit ] Het risico van een beroerte verminderde echter bij de mensen die 12 tot 23 gram alcohol, geconsumeerd als rode wijn, per dag dronken. Eén glas rode wijn komt overeen met ongeveer 12 gram alcohol. Ook hier vonden de onderzoekers alleen een relatie met wijn, maar geen relatie met bier of jenever ! Het is maar dat u het weet…
[Stroke 2002;33(4):907-912]

Hart en bloedvaten

Zoals ik boven al memoreerde zijn blauwe druiven [en dus rode wijn] rijk aan flavonolen.
Uit diverse bevolkingsonderzoeken is gebleken dat de inname van flavonolen de kans op een hartinfarct verkleint. Ze dragen bij aan de ontspanning van de bloedvaten, doordat onder invloed van flavonolen stikstofoxide vrijkomt in het bloed.
De flavonolen in rode wijn zijn al jaren geleden in verband gebracht met de zogenaamde “Franse paradox”. In Frankrijk namelijk is de consumptie van totaal vet, verzadigde vetzuren en cholesterol minstens van een zelfde niveau als in Noord-Ierland, Schotland en Finland. Maar in deze drie landen ligt de sterfte aan hart en vaatziekten vier keer zo hoog. Ter illustratie: Frankrijk rapporteert een jaarlijkse sterfte aan hart en vaatziekten van 94 per 100.000 inwoners. In  Noord-Ierland echter overlijden 400 mensen op 100.000 inwoners ten gevolge van cardiovasculaire problemen. Deze tegenstelling is bekend geworden als de Franse paradox, waarbij als verklaring gewezen wordt op de consumptie van rode wijn, appels en uien.
[British Medical Journal 1996;312:478-481 en Archives of Internal Medicine 1996;157:637-642]

Waarschuwing !

Rode wijn is een bijzonder voedingsmiddel met geneeskrachtige kwaliteiten. Het bevat meer  flavonolen, resveratrol en proanthocyanidinen dan de witte soort. Maar natuurlijk schuilt er in elke alcoholische drank een gevaar. En dat mag niet worden vergeten.
De overstap van matige gelegenheidsdrinker naar stevige gewoontedrinker kan ongemerkt plaatsvinden. Dat kan de drinker [en zijn gezin !] ruïneren en leidt in de regel tot onherstelbare schade aan de gezondheid. [o.a. de verwoesting van lever en hersenen]. Maar dat is te voorkomen als men rekening houdt met de algemene richtlijn: dames maximaal één,  heren maximaal twee alcoholische versnaperingen per dag. Dat heeft te maken met het feit dat dameslevers er langer over moeten doen om alcohol af te breken, dan herenlevers.

Zo gezond en stimulerend als matige wijnconsumptie voor volwassenen kan zijn, zo schadelijk is alcohol voor jonge kinderen en tieners. Dus geen alcohol onder de 18 jaar, hoort u ?! Tijdens zwangerschap is het gebruik van alcoholische dranken in alle gevallen “not done”. Alcohol is in het bijzonder gevaarlijk in de vroegste ontwikkelingsstadia van de baby wanneer het zenuwstelsel wordt gevormd. Stringent alcoholgebruik tijdens de zwangerschap kan vruchtdood met spontane abortus tot gevolg hebben. Kinderen van alcoholistische moeders zijn bij de geboorte lichter en bezitten praktisch geen onderhuids vetweefsel.

Wie actief aan het verkeer deelneemt of machines moet bedienen, moet alcohol ook laten staan.

Voor medicijngebruikers geldt: lees nauwkeurig de bijsluiter voordat u een glaasje neemt. Sommige medicijnen en alcohol zijn gezworen vijanden van elkaar. Die kunnen in uw lichaam een stevig robbertje met elkaar gaan vechten en elkaars werking versterken of zelfs uitschakelen !

In die gevallen maakt drank beslist meer kapot dan je lief is ! Dus bij twijfel altijd eerst arts of apotheker raadplegen.

Tenslotte nog dit: dagelijkse consumptie van alcohol kan de voorraad  B-vitaminen en magnesium in uw lichaam verlagen. Aanvulling daarvan is dan ook gewenst.

Conclusie ? Houd het gezellig, drink met je maten, maar doe het met mate !

* “In vino veritas” =“de waarheid is in de wijn”, waarmee de Romeinen eigenlijk bedoelden te zeggen dat dronken mensen [en kinderen] de waarheid spreken. Dat dit zo is wil ik bestrijden, want  een oom van mij had een zoon, mijn neef dus, en als die te veel gedronken had….ach laat maar.

 

Delen.

19 gedachten aan “In vino veritas!”

  1. Geachte schrijvers, ik heb het artikel over rode wijn gelezen en sta er volledig achter. De reden waarom ik er op reageer is dat ik als diabeet type 2 naar vanalles gezocht heb om mijn suikerspiegel te laten dalen wanneer deze te hoog oploopt.
    Het resultaat is een glas rode wijn. Binnen een tweetal minuutjes daalt mijn suikerspiegel al. Zeker uw suiker controleren wanneer ge medicijnen neemt die een hypo toelaten. Geloofd het of niet, het werk bij mij altijd. Het beste medicijn die ik heb, freddy

  2. Veel studies m.b.t. resveratrol zijn in vitro studies of studies in ratten, vissen of andere dieren. Enkele studies gedaan in mensen wijzen op een zeer lage tot bij niet meerbare bioavailability van resveratrol.Resveratrol is een beetje een zelf voedende hype aan het worden waarbij kritiek op de werkzaamheid van resveratrol bij mensen niet makkelijk aanvaard wordt.Dit komt vooral omdat op veel fora de productent en de consument 1 groep zijn geworden. Er veel nml ontzettend veel geld te verdienen met resveratrol. Alleen jammer dat het vrijwel meteen door de lever omgezet wordt in metabolieten waarvan de werking nog niet onderzocht zijn en waarvan de werking niet hetzelfde is als de in vitro geteste resveratrol die niet de lever passeert.

    http://www.foryourhealth.eu/content/new-resveratrol-study-shows-low-bioavailability-vivo-healthy-subjects

    Stukje van de Linus Pauling Institute site :

    – Resveratrol is a polyphenolic compound found in grapes, red wine, purple grape juice, peanuts, and some berries. (More Information)

    – When taken orally, resveratrol appears to be well-absorbed by humans, but its bioavailability is relatively low because it is rapidly metabolized and eliminated. (More Information)

    – Scientists became interested in exploring potential health benefits of resveratrol when its presence was reported in red wine, leading to speculation that resveratrol might help explain the “French Paradox.” (More Information)

    – Moderate alcohol consumption has been consistently associated with 20-30% reductions in coronary heart disease risk, but it is not yet clear whether red wine polyphenols, such as resveratrol, confer any additional risk reduction. (More Information)

    – Although resveratrol can inhibit the growth of cancer cells in culture and in some animal models, it is not known whether high intakes of resveratrol can prevent cancer in humans. (More Information)

    – Resveratrol administration has increased the lifespans of yeast, worms, fruit flies, fish, and mice fed a high-calorie diet, but it is not known whether resveratrol will have similar effects in humans. (More Information)

    – At present, relatively little is known about the effects of resveratrol in humans.

    http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/phytochemicals/resveratrol/index.html

  3. Inderdaad is er relatief weinig bekend over de werking van resveratrol bij de mens maar wel dat resveratrol, zelfs in kleine hoeveelheden, bepaalde gunstige effecten heeft voor de bloedvaten.
    Resveratrol, at Concentrations Attainable with Moderate Wine Consumption, Stimulates Human Platelet Nitric Oxide Production
    http://jn.nutrition.org/cgi/content/abstract/138/9/1602
    Het stimuleert de stikstofoxide productie die van belang is voor de vaatverwijding en vermindert de oxidatieve stress en ontstekingsreactie.
    Verder zijn er zo veel gunstige effecten bij allerlei verschillende proefdieren gemeten. Deze proefdieren metaboliseren de resveratrol ook allemaal anders. Bij muizen blijft het ongemetaboliseerd resveratrol langer in het bloed dan bij ratten en bij ratten blijven, net zoals bij mensen, de metabolieten weer langer in het bloed.
    Het is experimenteel om extra reveratrol te slikken en alle gunstige effecten waarop gehoopt wordt (bescherming tegen kanker op vele manieren, vertraging van het verouderingsproces door sirtuins, bescherming tegen Alzheimer, hart- en vaatziekten en diabetes) zullen ongetwijfeld niet allemaal bewaarheid worden in de toekomst. Ook is er eigenlijk nog weinig te zeggen over de optimale dosering in verschillende gezondheidssituaties. De risico’s die kleven aan reveratrol acht ik echter veel kleiner dan de kans dat een deel van de gunstige effecten ook bewezen zullen worden en neem daarom geregeld een resveratrolkuur van 50mg per dag.

  4. Resveratrol komt van nature voor in groenten en fruit, of liever kwam!
    Door de veranderde teelmethoden zit er nu nog maar weinig Resveratrol in onze (supermarkt)groente en fruit.
    Wie kent niet de watertomaat uit de super die nergens naar smaakt?

    Resveratrol wordt door de plant aangemaakt omzichzelf te beschermen tegen bacteriën, schimmels, wormen etc. en is bitter van smaak.
    Daarom smaakten spruitjes een aantal jaren geleden bitter maar omdat de mensen dat niet lekker vinden ontwikkelden de telers zoetere varianten.
    Tomaten, komkommers etc worden op steenisolatie geteelt met als enige voedingsbron: water! Resveratrol zit er nog maar minimaal in.

    Dat keizer Julius Caesar droeg zijn soldaten op om tijdens veldtochten iedere dag een bepaalde hoeveelheid wijn te drinken. Ze zouden dan beter gewapend zijn tegen tyfus, dysenterie en cholera is logisch, gewoon water drinken was levensgevaarlijk! De batavieren wisten dat ook, zij/wij dronken/drinken liever bier!

    Ook Napoleon beval [und Befehl ist Befehl, nichtwahr ?] zijn soldaten wijn te drinken om zo gezond mogelijk de vijand in het gelaat te kunnen zien om dezelfde reden.

  5. Beste Peter,
    Wat je zegt is helaas maar al te waar. De Duitser spreken over de Nederlandse tomaten als “die Hollandische Wasserbomben”. Ik raad mensen dat ook in het algemeen aan om zoveel mogelijk ecologisch geteelde groente en fruit te nuttigen [ook i.v.m. de andere salvestrolen] en wijn uit biologisch geteelde druiven te drinken. En als je het helemaal goed wilt doen: resveratrol in capsules als extra aanvulling !
    Groet: Anthon

  6. Leestip: [zojuist verschenen] “Wijnreis door mijn lichaam, over de positieve effecten van wijn drinken”door Harold Hamersma [bekend van o.a. De Wijnalmanak] Wat doet wijn voor je hart en bloedvaten ? En voor je lever [jazeker !], je nieren, je huid ? Naar de invloeden van wijn op ons lichaam wordt over de hele wereld veel wetenschappelijk onderzoek gedaan. wat opvalt is de enorme hoeveelheid positieve conclusies. In dit humorvol [maar wetenschappelijk zeer goed onderbouwde boek] komen achtereenvolgens de invloed van rode wijn op hoofd en hersenen, mond en tanden, ogen, maag en slokdarm, longen, borsten, lever, nieren en prostaat, voortplanting, bottenstelsel, huid, kanker en langer leven [ ! ] aan bod. Met een voorwoord van Dr. Albert van de Wiel, internist aan het Meander Medisch Centrum in Amersfoort.

  7. Zeer interessant het artikel over rode wijn ,maar ik ben jichtpatient en durf niet zo goed
    Omdat alcohol ten strengste word afgeraden door “jichtdeskundigen”
    Groet han

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.